PANČEVO: Crkva Svete Ane – Vajfertova kapela

Crkvu Svete Ane, koja se danas nalazi u ulici Oslobođenja (u to vreme Novoseljanska) u Pančevu, podigao je Đorđe Vajfert 1923. godine. Iste godine u njoj je Vajfert proslavio pola veka svog braka sa suprugom Marijom Gisner. Izgradnja crkve imala je podršku rimokatolčke crkve, ali je izgradnju finansirao sam Vajfert. Crkvu je posvetio roditeljima Ani i Ignjatu. Prvobitna Vajfertova ideja je bila da izgradi malu kapelu, ali je nakon molbi vernika i stanovništva odlučio da ipak sazida crkvu.

Crkva je imala veliki praktičan značaj jer crkva Svetog Karla Boromejskog nije mogla da ispuni potrebe rimokatolika u Pančevu kojih je tad bilo više od šest hiljada. Međutim, ova crkva imala je veliki značaj i za ostalo stanovništvo grada koje se nadalo da će sa izgradnjom nove crkve njihov kraj „oživeti“.

U izgradnji crkve učestvovala su velika imena toga vremena kao što su Uroš Predić, Pavle Pantelić, Đoka Jovanović i Hugo Vajs. Angažovanje izuzetno značajnih ljudi na izgradnji crkve, kao i ogroman novac koji je na izgradnju utrošen, govori o tome koliko je ova crkva bila bitna Đorđu Vajfertu, posebno kada se uzme u obzir da u to vreme Vajfert troši ogromne količine novca kako bi obnovio imovinu uništenu u Prvom svetskom ratu.

Đorđe Vajfert je crkvu dao na korišćenje rimokatoličkoj crkvi, ali je nakon toga nije zaboravio. U prilog tome govori činjenica da je u njoj proslavio 60 godina svog braka, kao i to da crkva zauzima značajno mesto u njegovom testamentu.

Nedugo nakon Vajfertove smrti crkva je zapuštena i zaboravljena, kako od strane građana tako i od strane istoričara. Naš sugrađanin Nikola Koneski se među prvima bavio njenom istorijom i 2017. godine objavio je naučni rad koji je danas najrelevantniji rad na ovu temu. Razlozi ovakvog tretmana crkve, koji su čak doveli do toga da su ljudi osamdesetih godina verovali da ona krije neku „tajnu“, leže delom i u tome što je nova vlast nakon Drugog svetskog rata imala izuzetno neprijateljski odnos prema njenom ktitoru. Đorđe Vajfert je nakon Drugog svetskog rata proglašen za saradnika okupatora iako je ovaj svet napustio 1937. godine, pre početka rata.

Crkva je „oživela“ 1986. godine, a od 2000. godine smatra se spomenikom kulture. Danas je pod zaštitom Zavoda za zaštitu kulturnih spomenika, a dvojezična bogosluženja vršena su do pre par godina. Zbog oštećenja krova usled nevremena mise se sada ne održavaju.

Planira se obeležavanje stogodišnjice, a već je počela akcija prikupljanja dobrovoljnih priloga.

Crkvu Svete Ane, koja se danas nalazi u ulici Oslobođenja (u to vreme Novoseljanska) u Pančevu, podigao je Đorđe Vajfert 1923. godine.