Najveći broj osoba inficiranih HIV-om u Južnobanatskom okrugu živi u Pančevu

Povodom obeležavanja Svetskog dana borbe protiv AIDS-a, o prevenciji i edukaciji, razgovarali smo sa doktorkom Oliverom Stanišić, specijalistom epidemiologije Zavoda za javno zdravlje Pančevo i Nevenom Stajković, aktivistkinjom omladinske organizacije KOMPAS

Svetski dan borbe protiv side obeležava se svake godine 1. decembra, od 1988. kada je prvi put obeležen, i to je prilika da se ljudi širom sveta ujedine u borbi protiv HIV-a, pokažu podršku prema ljudima koji žive sa HIV/AIDS-om i sete se onih koji su umrli. Diskriminacija ljudi zaraženih virusom HIV-a je prisutna širom sveta i manifestuje se u vidu proganjanja, odbacivanja i izbegavanja inficiranih osoba. Obeležavanjem 1. decembra se ujedno i skreće pažnja na to da je HIV pozitivnim osobama neophodno pružiti podršku i razumevanje u borbi koju vode. 

U Pančevu, Svetski dan borbe protiv side biće obeležen besplatnim i anonimnim testiranjem na HIV u Zavodu za Javno zdravlje Pančevo, dok će udruženje KOMPAS, čiji su ciljevi sprovođenje primarne prevencije među mlađom populacijom, veče pre 1. decembra tradicionalno kititi stabla u ulici Vojvode Živojina Mišića. Na sam dan obeležavanja,  održaće se ulična manifestacija na Korzou, ispred Muzičke škole „Jovan Bandur“.

Rano otkrivanje infekcije je ključno

Doktorka Olivera Stanišić, specijalista epidemiologije Zavoda za javno zdravlje Pančevo i šef odseka za zarazne bolesti bila je sagovornica našeg portala.

– Građani jedino putem testiranja mogu saznati svoj HIV status. Dominantan put prenošenja HIV infekcije je seksualni put, odnosno seksualni kontakt bez korišćenja prezervativa sa osobom koja ima HIV. HIV je i dalje veliki problem za javno zdravlje, jer skoro polovina onih koji su inficirani nije toga ni svesno, a svoju dijagnozu otkriju tek kada im je imunološki sistem značajno narušen.

Doktorka je dodala da savetovalište Zavoda za javno zdravlje Pančevo radi tokom cele godine i da svi koji žele mogu doći i testirati se.

HIV se može preneti:

 •    Seksualnim kontaktom bez korišćenja prezervativa sa osobom koja ima HIV
 •    Razmenom igala i špriceva kod intravenskih korisnika droge
 •    Sa inficirane majke na dete u toku trudnoće, porođaja i dojenja
 •    Korišćenjem makazica, četkica za zube, brijača koju je koristila osoba koja ima HIV infekciju

Najveći broj osoba inficiranih HIV-om u Južnobanatskom okrugu je u Pančevu

Kako saznajemo u Zavodu za javno zdravlje, u Južnobanatskom okrugu, najveći broj osoba koje žive sa HIV-om je sa teritorije Pančevo (56,04%), zatim slede Vršac, Kovin, Kovačica, Bela Crkva, Alibunar i Opovo. U Pančevu je od 1986. godine do danas 91 osoba zaražena HIV-om, obolele su  42 osobe, a umrlo je ukupno 24 osoba. Najveći broj inficiranih je u uzrastu od 30 do 34 godina, a u 2016. godini su prijavljene dve HIV pozitivne osobe i jedna obolela od AIDS-a.
Svaka HIV pozitivna osoba se upućuje dalje u KCS Kliniku za infektivne i tropske bolesti, gde se radi potvrdno testiranje na osnovu kojeg se daje definitivna dijagnoza HIV statusa.

Edukacija kao najvažnija aktivnost udruženja KOMPAS

Nevena Stajković, članica je udruženja KOMPAS od septembra 2011. godine. Tokom godina je imala više zaduženja u organizaciji, a od decembra prošle godine je i zamenica predsednika organizacije. Instruktorka je na Seminaru za edukaciju vršnjačkih edukatora o HIV-u i ispričala nam je više o radu u KOMPAS-u:

Najstariji uzorak HIV-a datira iz 1959. godine

Istraživanje koje je sproveo Majkl Vorobi, profesor ekologije i evolucione biologije sa Univerziteta Arizona pokazalo je da se prvobitni oblik HIV virusa pojavio u Africi u periodu između 1884. i 1924. godine. Naučnici su došli do zaključka da je virus prešao sa šimpanzi na čoveka u jugoistočnom delu države Kamerun oko 1908. godine. Virus se širio među lokalnim stanovništvom, a infekcija je poprimila veće razmere kad je stigla do Kinšase. Odatle potiču dva najstarija uzorka HIV-a, jedan je izolovan iz krvne plazme muškarca 1959. godine, a drugi iz limfnih čvorova žene iz 1960. godine. U njegovom izolovanju su značajnu ulogu imali francuski virolog Lik Montanjije, zatim grupe naučnika predvođene Robertom Galoom i Džejom Levijem. Sve tri grupe naučnika su izolovale isti virus koji je nazvan Virusom humane imunodeficijencije 1986. godine. 

– KOMPAS-ova glavna aktivnost jesu predavanja u svim osnovnim i srednjim školama na teritoriji grada Pančeva. Predavanja se drže u petom i osmom razredu, kod osnovaca, i u prvoj i završnoj godini, kod srednjoškolaca. Predavanja počinjemo vrtlogom ideja (brejnstormingom) pomoću kojeg proveramo dotadašnje znanje učenika. Nakon brainstorminga, kroz interaktivno predavanje i u zavisnosti od toga koliko grupa zna, detaljno i manje detaljno predstavljamo učenicima načine na koje ljudi mogu da se zaraze. Na kraju predavanja govorimo o zaštiti i odgovaramo na pitanja učenika.

Pored redovnih predavanja, KOMPAS organizuje brojne događaje povodom 1. decembra i Dana zaljubljenih. 

– Tribine pod nazivom „Virus humane dezinformacije“  vrlo uspešno su održane prethodne tri godine, povodom 1. decembra, u dvorani „Apolo“ u Pančevu. Na taj način smo u kontaktu sa sugrađanima, pričamo sa njima o tome koliko je virus opasan i na koji način najbolje mogu da se zaštite.

KOMPAS takođe svake godine organizuje Seminar za obuku vršnjačkih edukatora/ki o HIV/Sidi. Polaznici, kojih je najčešće oko dvadesetoro, tokom pet dana prisustvuju stručnim predavanjima ali i interaktivnim radionicama. Stručna predavanja drže doktori koji se dugi niz godina bave ovom temom, a za radionice zadužen je tim trenera i asistenata trenera. Poslednjeg dana seminara učesnici rade test znanja i tek nakon stopostotno položenog testa, polaznici postaju vršnjački edukatori/ke.

Povodom obeležavanja Svetskog dana borbe protiv AIDS-a, o prevenciji i edukaciji, razgovarali smo sa doktorkom Oliverom Stanišić, specijalistom epidemiologije Zavoda za javno zdravlje Pančevo i Nevenom Stajković, aktivistkinjom omladinske organizacije KOMPAS.