PANČEVO: Vraćena spomen-ploča na mesto pogibije heroja

Pre više od dve godine srušena je kuća u kojoj je 1941. poginuo narodni heroj Stevica Jovanović, a na višespratnicu koja je zamenila ponovo je postavljena tabla koja podseća na taj događaj.

„U ovoj kući herojski je poginuo 25/XII 1941. godine omladinski rukovodilac i član PK KPJ za Vojvodinu drug Stevica Jovanović”, piše na ploči, koja podseća stanovnike pančevačkog Gornjeg grada, da je u Ulici njegovog imena, na broju 5 život dao narodni heroj Jugoslavije. Poprište pomenutog istorijskog događaja, pre gotovo dve godine sravnjeno je sa zemljom u naletu novograditelja, sa njim uklonjena i spomen ploča koja je na njega podsećala, dok se javnost Pančeva dobrano uznemirila nazivajući ovakvo nepoštovanje tekovina osloboditelja, drugom smrti Stevice Jovanovića. Danas, u  novu višespratnicu se useljavaju stanari, a investitor, ne samo da je tablu sačuvao, već ju je ponovo postavio na fasadu nove građevine.

– Iako je neprihvatljivo i vređa sve nas koji poštujemo žrtve Drugog svetskog rata, da je mesto pogibije narodnog heroja uklonjeno, dobro je da je investitor održao obećanje koje je dao i tablu sačuvao, a sada je i vratio na mesto kojem pripada. Retko se to dešava. Sličnih obeležja je nekada širom Pančeva bilo oko 40, a tek 12 ih je sačuvano. Istina, sada je to novi i potpuno drugačiji objekat, ali treba da se zna da se nalazi na mestu herojske pogibije – ističe za „Politiku” Miladin Stanimirović, predsednik Udruženja atifašista Pančevo, dodajući da je važno negovanje sećanje na ljude koji su dali ono najvrednije – život, za našu slobodu,

Stevan Jovanović Stevica je po početku Drugog svetskog rata, direktno učestvovao u pripremi ustanka, održavao sastanke sa ilegalcima i organizovao diverzantske udarne grupe, a kada je bio ranjen jedan nemački agent, raspisana je nagrada od 10 hiljada rajs maraka i počela je hajka na njegovu glavu. Proganjan, menja jatake, a utočište nalazi kod Pančevca, Slavka Bokšana, simpatizera pokreta otpora. Zanimljivo je da je njegova žena Ana bila Nemica, što trebalo da bude i dobra kamuflaža, Potkazan, strada  policije, hicem u glavu, navodi sled Stevičine pogibije, istoričar Srđan Božović, viši kustos Narodnog muzeja u Pančevu. Jovanović danas počiva na pančevačkom pravoslavnom groblju, a država mu se odužila 1949. godine  kada je proglašen za narodnog heroja. pa otuda i objašnjenje, zašto uz ulicu i jedna osnovna i medicinska škola, kao i kasarna u Pančevu nose njegovo ime, a njegova bista stoji u Gradskom parku.

– Nekada je žrtva tih ljudi bila važna. U novije vreme, oduzimaju im se ulice, uklanjaju spomenici, a pitanje za državu je zašto objekti iz tog perioda ne zavređuju istorijsku pažnju. Kuća u kojoj je stradao nije bila velelepna, ali je to kuća u kojoj je ubijen narodni heroj. Ima u Pančevu, mnogo takvih primera poput Svilare, prvog logora u Vojvodini, koji za sobom ima teške godine. Skrajnuti su, zanemareni i nezaštićeni i kuće u kojoj je živeo narodni heroj Marko Kulić sa nečitljivom spomen tablom, kao i ona na spomeniku narodnom heroju Paji Marganoviću, kom su oduzeli ulicu – napominje Božović.

Vraćanje spomen table na staru adresu, opet je načelo polemiku kako je uopšte bilo moguće da je kuća, poprište istorijskog događaja srušena. Odgovor iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture je da objekat nije utvrđen za nepokretno kulturno dobro, dok Jovanovićevu rodnu kuću u Zrenjaninu, država štiti kao spomenik kulture. U Zavodu dalje objašnjavaju da se u Vojvodini  retko štite objekti u kojima su stradali heroji, već to pravo pripada kućama u kojima su rođeni. Ovde još napominju da su svi spomenici, spomen ploče i objekti do 1991. godine, tada važećim zakonom, automatski išli pod zaštitu, a da je novim regulativama to promenjeno.

Pre više od dve godine srušena je kuća u kojoj je 1941. poginuo narodni heroj Stevica Jovanović, a na višespratnicu koja je zamenila ponovo je postavljena tabla koja podseća na taj događaj.