Zavesu na pančevačko pozorište spustio je – bioskop

Pre 65 godina Narodno pozorište u Pančevu prestalo je da postoji. Od dana osnivanja, do trenutka ukidanja teatar u gradu na Tamišu prešao je vremenski kratak, ali buran put od entuzijazma, umetničkog razvoja, afirmacije do gašenja, piše Politika. O tim vremenima svedoči izložba „Narodno pozorište u Pančevu u dokumentima Istorijskog arhiva u Pančevu 1942–1956.”, autorke Maje Pujin, arhivistkinja ove ustanove.

Postavka nudi deo izuzetno bogate arhivske građe dokumenta, plakata pančevačkog pozorišta, ali i drugih teatara tadašnje Jugoslavije, kao i posebno vredne fotografije scena iz predstava, portrete glumaca.

Građa, hronološki poslagana, prati razvoj pozorišta, koje je rad započelo tokom Drugog svetskog rata 1942. godine, kada u Pančevo dolazi deo trupe Narodnog pozorišta Dunavske banovine iz Novog Sada.

„Glumci su tada nastupali u „Vajfertovoj pivari”, a kasnije su iznajmljivali prostorije od srpske Pravoslavne crkvene opštine.

Osim velike, pozorište je imalo i lutkarsku scenu, pionirski teatar sa baletskom sekcijom i orkestar. Sreća im se osmehuje kada Gradski narodni odbor donosi odluku da se jedna sala nameni pozorištu i tada se kreće sa obnovom zgrade. To je prema literaturi, nakon rata i prva pozorišna sala u tadašnjoj Jugoslaviji. Da li je to sasvim tačno nismo sigurni, ali je podatak svakako lep”, kaže Pujinova za „Politiku”.

Velikim angažovanjem glumaca, ali i nemačkih ratnih zarobljenika, koji su bili građani Pančeva, sala sa 600 mesta privedena je nameni i 1947. godine, 28. decembra odigrana i prva premijera. Bili su to Sterijini „Rodoljupci”. Kreće neka vrsta uzleta pančevačkog pozorišta, koje naredne godine dobija i naziv Narodno pozorište u Pančevu, koje se prethodno zvalo Vojvođansko i Srpsko narodno.

Mnogo glumaca iz čitave zemlje konkurisalo je za angažman „preporučujući se pozorištu za rad”. Deo ih ostaje sezonu-dve, a tek poneki i čitav period rada pozorišta. Komade su režirali reditelji poput Aleksandra Vereščagina, Dušana Medakovića, Dragomira Kranjčevića, Jovana Putika, a zanimljivo je da je sve vreme za scenografije bio zadužen Vladimir Rebezov. Vremena su bila teška, pa se po rekvizit, zavesu ili osvetljenje, moralo čak do Zagreba i Ljubljane, a na gostovanja po Banatu išlo se vozom. Pančevo je imalo i svoje glumce – Jelenu Trumić, Branku Stojanov, Nikolu Mitića, Đorđe Sremčevića, Radmilu Petrović, Tomaniju Đuričko, a kao mladi glumac jednu sezonu je član trupe bio i Pavle Vujisić.

Interesantno je da je u najtežim vremenima, nakon rata, bilo i najviše premijera, a kako je vreme odmicalo i približavala se ta 1956. godina, tako je njihov broj opadao. Onda se od burnih ratnih i poratnih godina, preko stotinu izvedenih dramskih dela i značajne prosvetiteljske misije u Pančevu i široj okolini, posle uspeha i priznanja, stiglo do mirnodopskih vremena – i odluke Narodnog odbora.

„Te 1956. godine, nekoliko desetina pozorišta u bivšoj Jugoslaviji je ukinuto. Na tom talasu, ni pančevačko nije bilo poseban slučaj. Iste godine istekao je i desetogodišnji zakup prostora sa Jevrejinom Oskarom Fišgrundom, kojem je potom i nacionalizacijom oduzeta zgrada, u kojoj je pozorište igralo predstave. Vrlo brzo je rešeno, kako trenutna društvena situacija nalaže, da su bioskopi ti, koji će na bolji način prenositi političku ideologiju, da su prijemčiviji za narod, pa i jeftiniji, te je Narodno pozorište u Pančevu ukinuto”, napominje autorka izložbe Maja Pujin.

Pre 65 godina Narodno pozorište u Pančevu prestalo je da postoji. Od dana osnivanja, do trenutka ukidanja teatar u gradu na Tamišu prešao je vremenski kratak, ali buran put od entuzijazma, umetničkog razvoja, afirmacije do gašenja. O tim vremenima svedoči izložba „Narodno pozorište u Pančevu u dokumentima Istorijskog arhiva u Pančevu 1942–1956.”, autorke Maje Pujin, arhivistkinja ove ustanove.