Svake godine u Južnom Banatu prosečno petoro dece oboli od raka

U Srbiji je ovaj datum postao deo nacionalnog Kalendara javnog zdravlja 2013. godine, na inicijativu udruženja roditelja dece obolele od raka i uz podršku Ministarstva zdravlja.

Rak kod dece čini od 0,4 do 4 odsto svih malignih bolesti u opštoj populaciji širom sveta i vodeći je uzrok smrti dece i adolescenata uzrasta od 0 do 19 godina. Svetska zdravstvena organizacija i Međunarodno udruženje za borbu protiv raka su prošle godine, započele trogodišnju kampanju za period 2024–2026. godina u cilju prevazilaženja izazova i smanjenju nejednakosti sa kojima se suočavaju deca obolela od raka i njihove porodice. Ove godine pažnja celokupne javnosti, stručne i opšte, biće usmerena ka intervencijama koje se odnose na poboljšanje tretmana, nege, kvaliteta života, emocionalnih i socijalnih potreba dece obolele od raka, kao i njihovih porodica.

Poslednje procene Međunarodne agencije za istraživanje raka iz 2022. godine pokazuju da je kod više od 275.000 dece registrovan neki oblik maligne bolesti, a da je više od 105.000 dece umrlo iste godine od raka. U svetu će se prema istim procenama do 2050. godine registrovati 285.000 novih slučajeva malignih bolesti kod dece, a 110.000 dece će umreti od raka ako se ne ulože dodatna ulaganja u poboljšanje pristupa zdravstvenim uslugama ili lečenju raka u detinjstvu. Na osnovu postojeće organizacije i načina funkcionisanja zdravstvenog sistema u oblasti pedijatrijske onkologije globalno, gotovo 45 odsto dece neće biti dijagnostikovano, a čak 84,1 odsto ove dece potiče iz nerazvijenih i srednje razvijenih zemalja. Sveobuhvatnim intervencijama moglo bi da se izbegne više desetina hiljada smrtnih slučajeva kod dece obolele od raka do 2050. godine.

U Srbiji rak kod dece i adolescenata čini između 0,8 i 1,1 odsto svih novoobolelih osoba u strukturi obolevanja od svih malignih bolesti. Svake godine u Srbiji se registruje u proseku oko 370 dece, oba pola između 0 i 19 godina, sa nekom vrstom maligniteta. Kao i u većini zemalja u razvoju, i u Srbiji je gotovo dve trećine novoobolele dece (67,5 odsto ) uzrasta do 15 godina. Četiri grupe bolesti, leukemije, tumori mozga, tumori koštano-zglobnog sistema i limfomi, čine najčešće maligne bolesti u detinjstvu. Ove četiri grupe malignih oboljenja čine više od dve trećine (72,1 odsto ) svih maligniteta u detinjstvu. U proseku svake godine 40 dece starosti od 0 do 19 godina izgubi bitku sa ovom bolesti. Najčešći uzrok smrti u detinjstvu u Srbiji su tumori mozga, leukemije, tumori koštano-zglobnog sistema i limfomi. U strukturi umiranja od svih malignih bolesti manje od dve trećine umrle dece (64,3 odsto ) je bilo u uzrastu do 15 godina. Najčešći razlog smrtnog ishoda kod dece u uzrastu do 15 godina su tumori mozga i leukemije, dok su u uzrastu od 15 do 19 godina, u strukturi umiranja, najčešći uzrok smrti od maligniteta tumori koštano-zglobnog sistema i leukemije.

U Južnobanatskom okrugu, u poslednjih pet godina, svake godine je prosečno petoro dece uzrasta 0-19 godina obolevalo i jedno dete umiralo od malignih bolesti. Tokom 2023. godine od raka je obolelo šestoro dece, četiri dečaka i dve devojčice.

Najveći broj obolelih registrovan je u uzrastu od 0 do 4 godina (50 odsto ), u uzrastu od 15 do 19 godina 33 odsto , od 5 do 9 godina 17 odsto , dok u uzrastu od 10 do 14 godina nije bilo obolelih.

Tokom 2022. i 2023. godine u Južnom Banatu nije bilo smrtnih ishoda od ove grupe bolesti u dečijoj populaciji.

Najčešći maligni tumori kod dece u našem okrugu su akutne leukemije i linfomi, zatim maligne bolesti lokalizovane na mozgu, kostima, mekim tkivima, bubrezima, polnim organima i žlezdama.

Uspeh lečenja i stopa preživljavanja dece obolele od raka zavisi od regiona i stepena ekonomske razvijenosti. U visokorazvijenim zemljama sveta stopa preživljavanja iznosi 80 odsto , ali u pojedinim delovima sveta koji imaju slabije razvijene resurse iznosi svega 20 odsto . Tim povodom su Svetska zdravstvena organizacija i Međunarodno udruženje za borbu protiv raka postavili cilj da se do 2030. godine postigne eliminacija bola i patnje kod dece koja se bore protiv raka i da se preživljavanje dece sa bilo kojom dijagnozom raka u svetu poveća na 60 odsto.

U skladu sa preporukama Svetske zdravstvene organizacije i Međunarodnog udruženja za borbu protiv raka kod dece u kontinuitetu se sprovode brojne kampanje koje imaju za cilj pokretanje šire društvene zajednice, kroz zajedničke akcije usmerene na ranu dijagnostiku raka, na odgovarajući medicinski tretman i lečenje, kao i na bolju dostupnost odgovarajućih lekova. Sve ovo će omogućiti da se udvostruče stope izlečenja i spasi milion dečjih života tokom sledećih deset godina.

U cilju zaštite i unapređenja zdravlja jedne od najosetljivijih populacionih grupa, Institut za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut” sa mrežom okružnih instituta i zavoda za javno zdravlje se od početka aktivno uključio u obeležavanje ovog važnog datuma iz Kalendara javnog zdravlja.