ZZJZ PANČEVO: Od raka dojke u našem okrugu svake godine oboli oko 180 i umre 75 žena

Oktobar se, kao Međunarodni mesec borbe protiv raka dojke, obeležava u mnogim zemljama širom sveta, kako bi se skrenula pažnja na rasprostranjenost ove bolesti i podigla svest o značaju prevencije, ranog otkrivanja i pravovremenog započinjanja lečenja osoba obolelih od karcinoma dojke.

Kada se otkrije na vreme, rak dojke je izlečiv u preko 90% slučajeva, jer su tada terapijske mogućnosti veće i lečenje efikasnije, čime se podiže kvalitet života obolelih žena. Rak dojke predstavlja vodeći uzrok obolevanja i umiranja od malignih bolesti širom sveta. Prema procenama Međunarodne agencije za istraživanje raka (eng. International Agency for Research on Cancer – IARC), u svetu je, od raka dojke, tokom 2020. godine registrovano više od 2.260.000 novoobolelih i skoro 685.000  umrlih žena svih uzrasta. U Evropi je, u istoj godini, registrovano više od pola miliona novoobolelih i skoro 142.000 umrlih žena od raka dojke. Istraživanja ove organizacije govore da je 7 od 10 preveremenih smrti moglo biti sprečeno.

Rak dojke je najčešći maligni tumor u ženskoj populaciji i u Južnobanatskom okrugu. Na osnovu poslednjih publikovanih podataka Instituta za javno zdravnje Srbije, u 2020.god. od sedam okruga u Vojvodini, Južnobanatski okrug se po broju obolelih i umrlih žena od raka dojke nalazio na šestom mestu. 

Na osnovu podataka Registra za rak Zavoda za javno zdravlje Pančevo, u 2022. godini rak dojke se nalazio na prvom mestu i činio je 21,4% od ukupnog broja obolelih i na drugom mestu sa učešćem od 18,6% od ukupnog broja umrlih od svih vrsta raka kod žena. 

Od raka dojke u našem okrugu svake godine oboli oko 180 i umre 75 žena. Samo u Pančevu od ove bolesti godišnje oboli 90 i 30 žena izgubi bitku sa ovom bolešću. U poslednjih pet godina, najviše obolelih u našem okrugu bio je kod žena starosti od 55 do 69 godina, dok je najranije dijagnostikovani rak dojke bio kod osoba uzrasta od 25 do 30 godina.

Danas postoje čvrsti dokazi da su najvažniji faktori rizika za nastanak karcinoma dojke pored ženskog pola, starije životno doba, genetska predispozicija, dužina reproduktivnog perioda, broj porođaja, godine pri rođenju prvog deteta, gojaznost, pušenje, egzogeni estrogeni, konzumacija alkohola, proliferativne bolesti dojke, karcinom kontralateralne dojke ili endometrijuma, izloženost zračenju, fizička neaktivnost i uticaj geografskog podneblja. Neke od ovih faktora nije moguće menjati, dok je na druge moguće uticati. Visoka učestalost obolevanja od raka dojke mora se u izvesnoj meri pripisati činjenici da do danas nisu otkriveni ili do kraja razjašnjeni svi uzroci njegovog nastanka, što dodatno naglašava da je pored mera primarne prevencije od ključnog značaja rano otkrivanje raka dojke. Rak dojke se kod znatnog broja žena u Srbiji otkriva kasno. Studije su pokazale da je u Srbiji kod manje od trećine žena (28,4%) dijagnostikovan maligni tumor koji je manji od 2cm i lokalizovan je na tkivu dojke.

Nažalost, studije su pokazale da je kod skoro 50% žena njegova veličina bila preko 2cm, sa već postojećim bližim ili udaljenim metastazama, što može predstavljati jedan od razloga velike smrtnosti žena obolelih od raka dojke u Srbiji. Imajući ovo u vidu, kao jedina efikasna mera za smanjenje stope umiranja od ove bolesti je rano otkrivanje, odnosno sekundarna prevencija.

Otkrivanjem raka dojke u ranoj fazi bolesti znatno se povećava uspešnost lečenja. Pravovremenom primenom odgovarajuće savremene terapije i daljim kontinuiranim tretmanom, moguće je značajno unaprediti zdravstveno stanje i kvalitet života obolelih žena.

Organizovani skrining raka dojke se kontinuirano sprovodi u ukupno 35 opština na teritoriji Republike Srbije u kojima se mamografsko snimanje obavlja u zdravstvenim ustanovama i dodatno u 21 opštini u kojima se snimanje vrši pokretnim mamografom. Na organizovani skrining raka dojke pozivaju se žene starosti od 50 do 69 godina i predviđeno je da se radi svim ženama navedenog uzrasta na dve godine.

Instituti i zavodi za javno zdravlje širom zemlje u saradnji sa predstavnicima lokalnih samouprava organizuju promotivne aktivnosti kako bi uticali na to da što veći broj žena obavi preventivni pregled u cilju ranog otkrivanja karcinoma dojke.

Saradnjom sa udruženjima žena lečenih od raka dojke može se u velikoj meri skrenuti pažnja opšte javnosti na značaj ove bolesti.