Aerozagađenje: Šta su PM2.5 i PM10 čestice?
Vazduh u brojnim gradovima Srbije već danima je prekomreni zagađen, magla ili smog se ne podižu, a tako je bilo i u novogodišnjoj noći. Prema podacima sajta Air Visual (IQAir), Beograd je prvog januara zauzeo 16. mesto kao najzagađeniji grad na svetu, sa indeksom zagađenosti 158, što se po kvalifikaciji sajta smatra opasnim za osetljive grupe građana.
Podeli vest:
Pored Beograda, prikupljeni podaci sa mernih stanica objavljeni na sajtu Agencije za zaštitu životne sredine pokazali su još veću koncentraciju PM 2.5 čestica 31. decembra u vazduhu u Čačku, Užicu, Kraljevu, Nišu, Novom Pazaru i Lazarevcu, gde je zabeleženo više od 110 mikrograma po kubiku ovih čestica.
U Beogradu, Mladenovcu, Obrenovcu, Smederevu, Valjevu, Kragujevcu, Pirotu i Negotinu registrovano je između 55 i 110 mikrograma po kubiku PM 2.5 čestica, navodi NIN.
Šta su PM2.5 i PM10 čestice?
Termini PM2.5 i PM10 odnose se na određene vrste štetnih čestica u vazduhu i predstavljaju značajne indikatore kvaliteta vazduha. Različite su veličine i često se povezuju sa zdravstvenim rizicima.
Kada je reč o PM2.5, to su čestice prečnika 2.5 mikrometara ili nekada i manje i mogu nastati iz različitih izvora, poput fosilnih goriva, industrijskih emisija, poljoprivrednih aktivnosti, ali i iz domova stanovništva prilikom grejanja ili kuvanja na drva ili ugalj.
Zbog svoje male veličine, PM2.5 čestice mogu da prodru duboko u pluća, pa i da uđu u krvotok. Usled dugotrajnog izlaganja ovim česticama može doći do respiratornih i kardiovaskularnih bolesti.
S druge strane, PM10 čestice prečnika su do 10 mikrometara. Iako su im dimenzije veće od PM2.5, one su i dalje dovoljno male da možemo da ih udahnemo. Izvori odakle potiču su mahom slični kao i sa prethodnim česticama, osim što se dodaju i zagađenja kao što su prašina sa ulica, gradilišta, poljoprivrednih površina i prirodnih izvora poput vulkanskih prašina i polena.
I one mogu da uzrouju zdravstvene probleme poput iritacije očiju, nosa i grla, kao i probleme s disanjem, iako obično ne prodiru toliko duboko u pluća kao PM2.5 čestice. Ipak, dugotrajnim izlaganjem se povećava rizik od respiratornih bolesti i pogoršanja postojećih zdravstvenih stanja.
Kao adekvatna zaštita od visokog nivoa zagađenja u vazduhu, pulmolozi često preporučuju nošenje maske tokom vremena koje osoba provodi napolju. Međutim, nije ni bilo koja maska odgovarajuća za zaštitu od zagađenja, pa tako hirurške maske nisu idealna zamena specijalnim maskama protiv aerozagađenja koje su mogu nabaviti u apotekama.
Stav mnogih je da je grejna sezona period godine kada zagađenje u mnogim gradovima Srbije dostiže vrhunac.
Podeli vest:
