Gde se najviše jede i pije u Srbiji: Kalendar manifestacija – „ijada“ po gradovima
Iako su najpoznatije turističke manifestacije u Srbiji Egzit i Guča, podaci turističkih organizacija pokazuju da se godišnje u našoj zemlji organizuje nekoliko stotina različitih manifestacija, od kojih su većina posvećene gastronomiji. Tako su nastale i manifestacije „ijade“, na kojima je garantovana dobra zabava, uz obilje hrane i pića. Ovo je kalendar tih događaja, sa svim osnovnim informacijama ukoliko želite da ih posetite.
Kako navode iz Turističke organizacije Srbije za N1, lokalne turističke organizacije njima šalju najave događaja, da bi se formirao kompletan kalendar manifestacija u okviru kalendara TOS-a.
Iz ove institucije navode da je prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, u 2023. godini u Republici Srbiji boravilo je ukupno 4.192.797 turista, od čega je domaćih bilo 2.058.492, a inostranih 2.134.305.
Od izabranih turističkih mesta, mereno brojem ostvarenih noćenja, domaći turisti u 2023. godini najviše su boravili na Zlatiboru. Slede Sokobanja, Vrnjačka Banja, Beograd i Kopaonik. Strani gosti su najviše boravili u Beogradu, Novom Sadu, Zlatiboru i Subotici. U srpskoj prestonici strani turisti su ostvarili 2.970.336 noćenja.
Podaci Turističke organizacije Srbije pokazuju da je u našoj zemlji tokom prošle godine najviše bilo turista iz Rusije, sa 665.819 noćenja, što je 12 odsto više u poređenju sa 2022. godinom. Slede turisti iz Turske, Bosne i Hercegovine, Nemačke i Kine.
Pihtijada
Prva na spisku manifestacija ove godine je održana u Novom Sadu, 28. januara, u naselju Rumenka, a radi se o „Pihtijadi“.
Kako su naveli organizatori, ova manifestacija je posvećena multikulturalnosti lokaliteta na polju gastronomije i materijalnog kulturnog nasleđa. Ističu da „rumenačke pihtije izdvaja od drugih jeste njihov stari i provereni recept, a o tome koja je pihtija najbolja odlučuje stručni žiri u okviru tradicionalnog takmičenja“.
Kobasicijada u Belom Blatu
Nakon „Pithitjade“, sledi „Kobasicijada“, koja se održala 3. i 4. februara u Belom Blatu kod Zrenjanina. Program manifestacije je podeljen na dva dana kako bi se izbegle gužve i kolaps u saobraćaju na prilaznim putevima ka ovom mestu.
Čvarkijada – Festival čvaraka u Mužlji kod Zrenjanina
Festival se održava u selu Mužlja i obuhvata takmičenju u topljenju čvaraka, degustaciju domaće rakije i vina, prodaju čvaraka, suhomesnatih proizvoda, sireva, slatkih i slanih kolača, zanatskih proizvoda.
Kobasicijada u Šidu
Manifestacija koja se održala 10. februara ima za cilj očuvanje običaja, tradicije i kulture, ali i unapređenje turističke ponude opštine Šid.
Sastoji se iz izlagačkog i takmičarskog dela. Osnovni događaj je pokazna vežba brze obrade svežeg mesa i na taj način bi demonstrirali tradicionalni „sremački svinjokolj“, kao i pravljenje i topljenje čvaraka. Manifestacija je međunarodnog karaktera i poseti je nekoliko hiljada posetioca.
Slaninijada u Kačarevu
„Slaninijada“ je manifestacija koja će okuplja proizvođače slanine i mesa. Ima međunarodni karakter, jer u takmičarskom delu za najbolju slaninu učestvuju proizvođači iz više država. Uz prodajni karakter slanine i mesa na Slaninijadi će se organizovati izložbe fotografija, karikatura, biće proglašeni najbolji aforizmi, izložbe radova žena, kulturni program, koncerti. Organizuje se u selu Kačarevu, od 15. do 18. februara.
Kobasicijada u Turiji
Kobasicijada u Turiji se tradicionalno održava poslednjeg vikenda u februaru, a ove godine će trajati od 23. do 25. februara.
Na manifestaciji se održava takmičenje u pravljenju kobasice, a svake godine se postavlja i Ginisov rekord u pravljenju ovog specijaliteta, koji je za metar svake godine duža od prethodne.
Pršutijada – Mačkat na Zlatiboru
U porti crkve Svetog Ilije u Mačkatu od 01. do 03. marta biće održan Sajam suvomesnatih proizvoda – Pršutijada 2024.
Sajam suvomesnatih proizvoda – Pršutijada održava se svake godine u selu Mačkatu, a na sajmu se mogu videti, probati i kupiti delikatesi kao što su goveđa i svinjska pršuta, stelja, slanina, kobasica i drugi proizvodi.
Ova manifestacija je takmičarskog karaktera i svake godine se biraju najbolji srpski suvomesnati proizvodi. Selo Mačkat je poznato po velikom broju proizvođača pršute, na tradicionalan način koji je nepromenjen već stotinama godina, a i samo selo se nalazi na idealnoj nadmorskoj visini za sušenje mesa.
Kulenijada i Kobasicijada u Baču
Manifestacija se održava 16. marta u Gradskom parku, uvek pre Vaskršnjeg posta. Takmičari se nadmeću u nekoliko gastronomskih disciplina: „Najbolja kobasica“, „Najbolji kulen“, „Najbolja slanina“ i „Najbolja pečena kobasica“. Manifestaciju prati raznovrsan kulturno-umetnički program.
Tortijada
Manifestacija okuplja veliki broj učesnika i ima humanitarni i takmičarski karakter. S obzirom na to da se organizuje uoči Uskrsa i motivi na tortama najčešće su uskršnji i dečiji, a to su i dve takmičarske kategorije.
Održava se 17. aprila u Jagodini.
Plašintijada
Održava se u selu Rudna glava kod Majdanpeka 25. maja i ima za cilj očuvanje tradicije i običaja ovog kraja.
„Plašintijada“ ima takmičarski deo u pripremi plašinti (vlaških pitica) i brzom pletenju, nastupe kulturno-umetničkih društva sa izvornom narodnom muzikom i izlagački deo u kome su izložene narodne rukotvorine i stari upotrebni predmeti.
Celovarijada
Pripremanje celovara (čorbe od livadskog zelja) se vrši bez upotrebe mesa i mesnih prerađevina. Takmičarsku ekipu sačinjavaju maksimalno 3 učesnika.
Manifestacija se održava tokom maja u Babušnici.
Banatska sirijada
Proizvođači mleka i sira imaju priliku da u selu Boka kod Sečnja promovišu svoje proizvode koji su proizvedeni po tradicionalnoj recepturi. Manifestacija je osmišljena da neguje i promoviše multikulturalnosti po čemu je ovaj kraj poznat, kroz očuvanje tradicije, domaće radinosti, a sve u duhu međusobne tolerancije. Izlažu se različite vrste sireva koji su karakteristični za ovo podneblje, a stručni žiri bira najbolji sir.
Pored degustacije sira gosti će moći da uživaju i u drugim specijalitetima ovoga kraja, ali i da se voze čamcima na reci Tamiš, hrane labudove, kao i da učestvuju u mnogim sportskim aktivnostima.
Manifestacija se održava u maju.
Sarmijada
Pored takmičenja u kuvanju sarmi u maju se u Bačkoj Topoli održava prodaja rukotvorina i proizvoda domaće radinosti koji su prilagođeni Uskrsu.
Sačijada
Manifestacija predstavlja tradicionalno balkansko takmičenje u pripremi jela ispod sača. Takmičenje na Stražilovu kod Sremskih Karlovaca je međunarodnog karaktera i na njemu učestvuju ekipe iz Srbije i regiona.
U gastronomskoj „borbi“ učestvuju i pojedini ugostitelji, kao i organizatori manifestacije „Tamburica fest“, koji “Sačijadu” obogaćuje i zvucima tambure.
Sremska kulenijada
Manifestacija u selu Erdevik biće održana 1. juna i predstavlja promociju najatraktivnijeg proizvoda od svinjskog mesa- kulena.
Održava se takmičenje u tradicionalnoj proizvodnji kulena u prirodnom i veštačkom omotaču, sa bogatom ponudom crvenih i belih vina i celodnevnim kulturno-umetničkim programom.
Privlačnost ove manifestacije posebno se ogleda u zanimljivom programu, dobrom provodu i ljubaznim domaćinima. Manifestacija iz godine u godinu beleži sve veći broj izlagača-učesnika i posetilaca. Manifestacija ima izložbeno-prodajni karakter.
Skobaljijada i gurmanijada
Manifestacija koja se održava 8. juna u Malom Zvorniku obuhvata takmičenje u lovu skobalja na plovak i pripremanje tradicionalnih jela riblje čorbe, gulaša na lovački način i čorbastog pasulja.
U kulturno-umetničkom delu programa posetioce očekuje izložba knjiga za decu i odrasle, izložba slika sa malozvorničke likovne kolonije, kreativna dečja radionica –pisanje i crtanje na temu „Drina u srcu“, nastup folklornih sekcija.
Gibanicijada
Manifestacija se održava u selu Ašanja, kod Pećinaca, 15. i 16. juna.
Događaj je organizovan „u čast gibanici, uz prateći kulturno-zabavni i sportski program“.
Pitijada u Gračanici
U okviru Vidovdanskih dana, seoske slave koja se obeležava u Donjoj Gušterici, kod Gračanice, 26. juna organizuje se „Pitijada“, na kojoj veštine u pripremi slatkih i slanih posnih kosovskih pita odmeravaju domaćice, ali i muškarci skloni kulinarstvu.
Posetioci imaju priliku da uživaju u brojnim iznenađenjima i bogatom kulturno-umetničkom programu. Cilj ove manifestacije je da promoviše vrednosti tradicionalne narodne kuhinje kosovsko-metohijskog kraja, zanatske proizvode i narodne rukotvorine.
Crevarijada
Gastronomska manifestacija zabavnog karakatera se održava 28. jula u Moravskom parku, u Ćupriji, i okuplja takmičare u pripremanju specijaliteta od svinjskih crevaca, u jedenju ljutih papričica i u ispijanju piva.
Pored takmičarskog, „Crevarijada“ je i manifestacija sajamskog tipa, jer okuplja veliki broj proizvođača i izlagača domaćih proizvoda. Za najmlađe posetioce obezbeđeni su brojni zabavni sadržaji. Ljubitelji kvalitetnog zvuka imaju prilike da uživaju u koncertima eminentnih izvođača.
Žumarijada
Manifestacija se održava 28. jula u selu Kladurovo kod Petrovca na Mlavi i posvećena je lokalnom autentičnom jelu žmare.
Ovaj specijalitet je vezan za vlašku kulturu i gastronomiju i kao takav upisan je u Registar nematerijalnog kulturnog nasleđa. Manifestacija je takmičarskog karaktera sa bogatim kulturno–umetničkim programom.
Pasuljijada
Tradicionalna kulinarska manifestacija svake godine okuplja veliki broj vrhunskih kulinara i ljubitelja domaće kuhinje, preko 100 ekipa iz cele Srbije, kao i garnizon Vojske Srbije iz Požarevca. Ove godine se održava 1. avgusta u Velikom Gradištu.
Ekipe kuvaju pasulj „Gradištanac“, a žiri ocenjuje izgled pasulja, ukus, gustinu, raskuvanost i zaljućenost.
Štrudlijada
Održava se 2. avgusta u okviru seoske slave ,,Sveti Ilija“ u Novom Miloševu kod Novog Bečeja.
Uz bogato kulturno – zabavni program održava se tradicionalno pravljenje štrudle za „Ginisa“, kao i takmičenja za decu, kao što su „Ruke u testu“ i „Brzo jedenje štrudle“.
Belmužijada
Gastronomska manifestacija koja privlači veliki broj turista održava se na sportskom centru „Pastirište“ u Svrljigu od 2006. godine. Ove godine se održava od 2. do 4. avgusta.
Pored raznih aktivnosti, kao što su takmičenje u pravljenju belmuža i drugih tradicionalnih jela, takmičenje u pastirskim igrama, za posetioce je pripremljen i bogat muzičko-zabavni program, od domaćih vokalnih izvođača izvornih pesama, folklora iz Svrljiga, Niša, Bugarske, Makedonije, Grčke, gajdaša iz naše zi okolnih zemalja, do koncerata poznatih pevača i grupa.
Cilj manifestacije je očuvanje tradicionalnih kulturnih vrednosti, ali i promocija turističkih potencijala svrljiškog kraja.
Dani banice u Beloj Palanci
Manifestacija koja se održava već deceniju i po, posvećena je specifičnoj piti ovoga kraja – banici.
Obično je u avgustu, ove godine – prema najavama, od 11. do 13. avgusta.
Gulašijada
Ova gastronomska manifestacija u selu Borač kod Knića organizuje se od 2022. godine i okuplja veliki broj učesnika i posetilaca. Ove godine je 10. avgusta.
Na prošlogodišnjoj manifestaciji okupilo se preko 80 takmičarskih ekipa iz cele Srbije.
Učesnici se takmiče u pripremanju najukusnijeg gulaša, dok pobednike određuje renomirani žiri, odnosno majstori kulinarskih veština. Pored takmičarskog dela u okviru manifestacije organizuju se i kulturni i zabavni sadržaji za posetioce.
Jagnjijada
Jagnjijada u Jagnjilu se održava na prostoru od jedan hektar u centru sela Jagnjilo kod Mladenovca, kao i na ulicama u centru sela. Na stotine ljudi poseti ovu manifestaciju, a ove godine će se održati od 21. do 23. jula.
Manifestacija pod istim nazivom se održava u selu Donja Ljuboviđa kod Ljubovije u avgustu i obuhvata takmičenje u pečenju jagnjadi na ražnju, takmičenje u obaranju ruku i nadvlačenju konopcem.
Janijada
Takmičenje u pripremanju janije, tradicionalnog narodnog jela od mladog jagnjećeg i ovčjeg mesa organizuje se 17. avgusta.
Održava se od 2013. godine u selu Lukovo kod Svrljiga, gde posetioci mogu da probaju jedan od tracionalnih svrljiških specijaliteta.
Ovo je prilika da se gosti upoznaju sa lepotama svrljiškog kraja, uz prigodan zabavni program sa akcentom na izvornu muziku.
Šljivijada
Manifestaciju „Dane šljive“ ili „Šljivijadu“ u Blacu svake godine poseti 50.000 domaćih i stranih turista. U pitanju je sajam šljiva, najzastupljenije voćne kulture u ovoj opštini, na kojoj učestvuje više od 50 proizvođača i prerađivača koji svoje projzvode izlažu na štandovima u centru grada. Osim ispijanja rakije i konzumiranja slasnih proizvoda od šljiva, svake godine se organizuje i niz takmičenja. Ove godine se održava od 25. do 27. avgusta.
U pitanju je takmičenje u pripremanju srpskih tradicionalnih jela. Ekipe se nadmeću za nagradu u pripremi gulaša, riblje čorbe i specijalnog jela sa šljivama, a pobednik se proglašava na ceremoniji zatvaranja. Tada se bira i najbolji mladi poljoprivrednik sa područja opštine Blace koji osvaja nagradu od 500 evra.
Mud(r)ijada
Mud(r)ijada je srpski narodni sabor i takmičenje u pripremanju jela od belih bubrega koje se održava u Lunjevici u blizini Gornjeg Milanovca svake godine od 31. avgusta do 1. septembra.
Prva Mud(r)ijada je održana u Šaranima, tačnije poznatom letovalištu Savincu, dok se od 2012. održava u Lunjevici.
Kulinarske ekipe se takmiče u spremanju specijaliteta od testisa veprova, bikova, konja, jarčeva, ovnova, kengura, irvasa, nojeva i ćurana. Par belih bubrega od vepra teži oko 300 grama, bikova više od pola kilograma. Takmičenje ima međunarodni karakter zbog učešća kulinarskih ekipa iz inostranstva. Jela od belih bubrega ocenjuje zvanični žiri koji bira glavnog degustatora takmičenja. Cilj ove manifestacije je propagiranje specijaliteta od belih bubrega, kao i tradicionalne srpske kuhinje.
Roštiljijada
„Leskovačka roštiljijada“ se održava od 26. avgusta do 1. septembra i spada u sam vrh turističkih manifestacija u Srbiji, što po broju posetilaca (preko pola miliona svake godine), što po sedmodnevnom trajanju.
Roštiljijada je festival roštilja i mesa sa pratećim sadržajima koncertima, karnevalima i kulturno- umetničkim programom kojima se privlači posebno mlađa populacija.
Svake godine krajem avgusta, početkom septembra meseca Leskovčani na Roštiljijadi obaraju rekord u spravljanju najvećih pljeskavica na svetu.
Zlatarska sirijada
Manifestacija u selu Božetići kod Nove Varoši ima za cilj promovisanje čuvenog zlatarskog sira, i održava se 28. avgusta.
Zlatarski sir spada u najkvalitetnije sireve u Srbiji, posebno zbog tradicionalnog načina proizvodnje koji se gotovo nije menjao više od sto godina. Ovaj punomasni kravlji sir pripada specijalitetima zapadne Srbije.
Svake godine na Veliku Gospojinu, 28. avgusta, proizvođači zlatarskog sira se takmiče u kvalitetu svojih proizvoda i prodaju svoje sireve na ovom mini-gastronomskom sajmu.
Sačijada
Manifestacija ima za cilj oživljavanje tradicionalnog Velikogospojinskog sabora. Takmičari se nadmeću u tri kategorije, pečenje hleba, pečenje pita i u pripremanju jela od mesa, sve pod sačem.
Održava se 28. avgusta u Medveđi.
Škembijada
Međunarodna kulinarsko-turistička manifestacija, takmičarskog karaktera u pripremi jela od škembića održava se na platou arheološkog nalazišta ,,Kale Krševica“ 31. avgusta u Bujanovcu.
Takmičenje se održava u dve kategorije: kuvanje čorbe od škembića i priprema specijaliteta od škembića. Pored velikog broja takmičara nastupaju i različita kulturno-umetnička društa.
Krivovirska sirijada
„Sirijada“ u selu Krivi vir kod Boljevca je turistička privredna manifestacija u okviru koje se organizuje prodajna izložba sireva, izložba krivovirske žuje, autohtone vrsta ovce, izložba domaće radinosti, čobanske igre i kulturno-umetnički program.
Održava se 2. i 3. septembra.
Rakijada u Pranjanima
Rakijada u selu Pranjani kod Gornjeg Milanovca održava se od 2002. godine. Manifestaciju su osnovali meštani sela koji su se takmičili ko više može da popije na lokalnom nivou. Kasnije je Rakijada postala poznata u celoj Srbiji i šire, kažu organizatori.
Pored takmičara iz Srbije, dolaze gosti i takmičari iz Poljske, Češke, Hrvatske i Slovenije.
Rakijada je manifestacija zabavnog i takmičarskog karaktera i postoji nekoliko kategorija: ekipno takmičenje u ispijanju rakije od šljive, takmičenje za najbolju voćnu rakiju, takmičenje za najbolju pitu gibanicu i takmičenje za najbolji gulaš.
Levačka pasuljijada
Manifestacija okuplja vrsne kuvara, ljubitelje dobrog pasulja i stručni žiri koji njihovo umeće strogo ocenjuje.
Održava se 7. septembra u Rekovcu.
Čuruška rakijada
Manifestacija je prošle godine je oborila rekord po pitanju prijavljenih uzoraka iz Srbije, Slovenije, Bosne i Hercegovine i Grčke i na taj način dospela u sam vrh srpske rakijske scene.
Održava se 7. septembra u Žablju.
Pečenjijada
Selo Stopanja sa najvećim brojem pečenjara po glavi stanovnika i tradicijom dugom skoro čitav vek zasluženo nosi epitet prestonice pečenja. Za vreme manifestacije preko 20.000 posetilaca poseti Stopanju da uživa u mirisima i ukusima svežeg i vrućeg pečenja.
Na svakom koraku se „okreće“ prase ili jagnje. U Vinskoj i Rakijskoj ulici se, uz zvuke dobre muzike, degustiraju lokalni specijaliteti.
Održava se 7. i 8. septembra u selu Stopanja kod Trstenika.
Spržijada
Manifestacija se održava u selu Karavukovo u septembru i obuhvata takmičenje u pravljenju sprže, uz bogat kulturni program.
Pitijada
„Pitijada“ je tradicionalna manifestacija u organizaciji Udruženja žena „Kalina“, koja se od 2011. godine održava u septembrzu u Klupcima, naselju kod Loznice.
Kupusijada
Manifestacija se održava od 15. do 17. septembra u selu Mrčajevci kod Čačka.
„Svadbarski kupus iz zemljanog lonca, i projom ispod sača“- mnogima samo na pomisao ovog prizora krene voda na usta.
Svi koji žele da okuse svadbarski kupus mogu to uraditi u Mrčajevcima, mestu u blizini Čačka, gde se svake treće sedmice u mesecu septembru, održava „Kupusijada“.
Tortijada u Laliću
Manifestacija se održava u oktobru u selu Lalić kod Odžaka i obuhvata takmičenje u pravljenju torti, uz bogat kulturni program.
Čvarkijada u Valjevu
Manifestacija se tradicionalno održava u centru grada, 7. i 8. oktobra, na platou ispred Centra za kulturu, kao i na keju reke Kolubare.
Izložbeno-prodajni deo festivala se održava na platou Centra za kulturu, gde posetioci mogu kupiti različite proizvode kao što su med, rakije, vina, zimnice, suhomesnati proizvodi, suveniri, sušeno voće, rukotvorine od drveta… Manifestaciju prati i bogat kulturno-umetnički i zabavni program.