Srbija ima gotovo milion imigranata

Zahvaljujući podacima iz popisa 2022. znamo da u Srbiji živi nešto manje od milion stanovnika doseljenih iz inostranstva – 941.319. Oni čine 14,2% stanovništva. Dve trećine su imigranti, 646.888, dok je povratnika 294.431.

Razlozima, dinamikom dolaska i struktorom doseljenika bavi se publikacija Republičkog zavoda za statistiku „Srbija kao odredište: ko se doseljava, a ko se vraća“, navodi Forbes Srbija.

Odakle stižu imigranti

Najviše imigranata stiglo je iz bivših jugoslovenskih republika. U novijem talasu, Srbija je zanimljiva destinacija građanima Ruske Federacije.

„Kad je reč o povratnoj migraciji, Nemačka i Austrija su tradicionalne višedecenijske zemlje emigracije srpskog stanovništva. U skladu s tim to su i zemlje iz kojih se najveći broj stanovnika vratio u Republiku Srbiju“, navode statističari.

Imigranti u Srbiju dolaze kada u proseku imaju 22 godine. Oni koji se vraćaju iz inostranstva, nešto su stariji – skoro 37 godina.

„U ukupnom imigrantskom stanovništvu starijem od 15 godina čak 83,2% čine lica srpske nacionalnosti. I to uglavnom doseljena sa prostora bivših jugoslovenskih republika, te je reč u najvećoj meri o etničkoj imigraciji”, podaci su iz popisa.

Najviše se vraćaju zbog porodice

I povratnici se u maticu vraćaju pre svega iz porodičnih razloga – brak, formiranje ili spajanje porodice. Posao je povod u 13 odsto slučajeva, a 11,4 odsto se vraća da penzionerske dane provede u domovini.

„Kod imigranata vodeća tri razloga za doseljavanje u Republiku Srbiju su „porodični razlozi” (40,5%), „prinudno preseljenje” (28,2%) i „nastanjenje” (12,3%)”, vidi se u publikaciji.

Imigranati najviše vole Vojvodinu. Najređe biraju južnu i istočnu Srbiju. Uglavnom žive u gradovima. Najveći broj imigranata registrovan je u Novom Sadu. Populaciono najmanja opština u Srbiji, Crna Trava, ima svega 18 imigranta.

„Opština sa najvišim udelom imigranata u ukupnom stanovništvu je Šid. U ovoj opštini, koja broji nešto više od 20.000 stanovnika, čak 7.774 je imigriralo iz drugih zemalja”, navode statističari. „Opština sa najmanjim udelom imigranata je Lebane, sa samo 1,1% imigrantske populacije”.

Kada je stiglo najviše imigranata

U Srbiji, kako je već napomenuto, najveći broj imigranata čine državljani iz republika bivše SFRJ. Ukupno ih je 552.781. To je 85,5% od ukupnog broja imigranata. Na drugom i trećem mestu po brojnosti imigrantske populacije su ljudi iz Nemačke – 21.591 i Rusije – 12.401.

Statističari, međutim, dodaju da se prema podacima MUP-a, samo u 2023. godini doselilo 41.644 ljudi iz Ruske Federacije.

Do 1981. godine, u Srbiju se doselila 202.081 osoba. U sledećoj deceniji, do 1991. godine, primili smo 65.696 imigranata. Najviši broj imigranata je doseljen u periodu ratova 1991 –2000. Tada je stigla 237.271 osoba. Od 2001. do 2011. Srbiju je za život izabralo 50.635 ljudi. U poslednjoj deceniji, stiglo je još 70.635 imigranta.

„Ukrštanjem podataka o zemljama polazišta i obrazovanju lica doseljenih iz inostranstva zaključujemo da se imigranti iz Ruske Federacije izdvajaju kao populacija doseljena iz inostranstva sa najpovoljnijom obrazovnom strukturom”, piše u publikaciji. “Čak 58,6% njih je visokoobrazovano. Iza njih, po udelu visokoobrazovanih, nalaze se imigranti iz kategorije „Ostali i nepoznato” (27,5%), a zatim imigranti iz bivših republika SFRJ (17,2%). Suprotno tome, imigranti iz Austrije (1,6%), Nemačke (1,2%) i Švajcarske (0,9%) imaju najviši udeo lica bez školske spreme”.

Ko najviše zapošljava

Popisivači su prebrojali 275.879 ekonomski aktivnih imigranata i 105.223 ekonomski aktivnih povratnika iz inostranstva. Imigranti i povratnici iz inostranstva najčešće su zaposleni kao – stručnjaci i umetnici.

Kod imigranata uslužna i trgovačka zanimanja su na drugom mestu, a inženjeri, stručni saradnici i tehničari na trećem. Kod povratnika su inženjeri, stručni saradnici i tehničari na drugom, a uslužna i trgovačka zanimanja na trećem mestu. Zanatlije i srodni radnici su na četvrtom mestu po brojnosti zaposlenih.

„Posmatrano prema radnom statusu, najveći broj imigranata u Republici Srbiji zaposlen je kod poslodavca. Na drugom mestu po brojnosti su osobe koje samostalno obavljaju delatnost bez angažovanja dodatne radne snage. Na trećem mestu su poslodavaci koji zapošljavaju najmanje jedno lice”, stoji u radu.

Među provratnicima, najviši udeo poslodavaca koji zapošljavaju najmanje jedno lice je u populaciji zaposlenih povratnika iz Italije i Švajcarske. Najmanje ih je kod povratnika iz bivših republika SFRJ.

„Doseljeni iz inostranstva čine 19,8% poslodavaca u Republici Srbiji, od čega imigranti 13,8%, a povratnici 6%”, podatak je iz publikacije. “U Beogradskom regionu i Regionu Vojvodine poslodavci doseljeni iz inostranstva čine više od jedne četvrtine ukupnog broja poslodavaca (27,2% odnosno 26,5%). Udeo imigranata u ukupnom broju poslodavaca veći je od udela povratnika u svim regionima, osim u Regionu Južne i Istočne Srbije, gde je obrnuto. Povratna migracija daje nešto veći doprinos preduzetništvu od imigracije”.

Profil imigranta

Prosečni imigrant živi u Vojvodini, u gradu. Doselio se iz jedne od bivših republika SFRJ i to u periodu od 1991. do 2000. godine. Najčešće je bio prinuđen da napusti zemlju boravka.

„Ova osoba je žena stara 60 i više godina, u braku, sa završenom srednjom školom. U Srbiji je više od tri decenije i trenutno je penzionerka”, sastavili su statističari i profil.

Profil imigranta iz Nemačke

Prosečan imigrant iz Nemačke se doselio u Srbiju pre 1981. godine i živi u Vojvodini. Ženskog je pola i u Srbiji živi više od 30 godina. Star je između 40 i 49 godina i ima završenu srednju školu. Doselio se iz Nemačke u Srbiju kao dete, a imigracija je bila motivisana porodičnim razlozima.

Profil studenta

Tipičan strani student u Srbiji, samo sa stranim državljanstvom, muškog je pola, poreklom iz Ruske Federacije. Živi u Beogradu, a doselio se između 2020. i 2022. godine.

Profil povratnika

Prosečan povratnik živi u južnoj i istočnoj Srbiji, u gradu. Muškarac je, ima najmanje 70 godina. Penzioner je. U braku je i ima završenu srednju školu. Pre povratka živeo je u Nemačkoj manje od četiri godine. U Srbiju se vratio u periodu 2011–2022, a njegov povratak je uglavnom motivisan porodičnim razlozima.