Srbija među zemljama sa najviše slučajeva groznice Zapadnog Nila: Tri mere zaštite od komaraca, koja je najefikasnija

U Srbiji je do sada potvrđeno 69 slučajeva obolevanja od groznice Zapadnog Nila, koju prenose zaraženi komarci. Epidemiolozi kažu da je broj inficiranih osoba daleko veći, a da se lekaru javljaju samo pacijenti koji imaju komplikacije i koji su za bolničko lečenje.

Prema izveštaju Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut“, na teritoriji Beograda potvrđeno je 19 slučajeva zaraze, zatim na teritoriji Južnobačkog (20), Zapadnobačkog (7), Sremskog (7), Južnobanatskog (4), Srednjebanatskog (3), Severnobačokg (2), Kolubarskog (2), Mačvanskog (2), Nišavskog (1), Severnobanatskog (1) i Pomoravskog (1) okruga.

Među obolelima najviše je muškaraca – 40, dok je bolest potvrđena kod 29 žena. Svi zaraženi su starosti od 18 do 89 godina.

Tri su načina borbe sa komarcima – zaprašivanje (samo u urbanim sredinama i letovalištima), mere lične zaštite, a u poslednje vreme mnoge zemlje koriste sterilne komarce kako bi smanjili legla. Laboratorijski se uzgajaju sterilni komarci, puštaju se u prirodu i pare sa ženkama, ali nema ploda. 

Tokom ove godine u državama Evropske unije (EU)  i Evropske ekonomske zajednice (EEZ) prijavljeno je ukupno 387 slučajeva obolevanja od groznice Zapadnog Nila u humanoj populaciji, i to u: Italiji (203), Grčkoj (100), Francuskoj (18), Mađarskoj (19), Rumuniji (39), Nemačkoj (3) Španiji (4). Registrovano je i 29 smrtnih ishoda koji se mogu dovesti u vezu sa groznicom Zapadnog Nila, i to: u Grčkoj (13), Italiji (9), Rumuniji (6) i Španiji (1).

U Severnoj Makedoniji prijavljen je jedan slučaj obolevanja od groznice Zapadnog Nila.

Veliki broj obolelih u Srbiji

Mnoge je zbunio tako veliki broj registrovanih slučajeva groznice Zapadnog Nila u Srbiji u odnosu na zemlje okruženja – Rumuniju, Bugarsku, Severnu Makedoniju. 

Epidemiolog prof. Zoran Radovanović kaže da brojke nisu iznenađenje i da u Srbiji sigurno ima više hiljada zaraženih virusom Zapadnog Nila, ali da većina zaraženih nema nikakve simptome. 

„Lekarima dolaze samo pacijenti sa ozbiljnom kliničkom slikom. To je samo vrh ledenog brega“, objašnjava Radovanović.
Kao glavnog krivca za širenje ove zarazne bolesti vidi klimatske promene i to što sada infekciju šire i domaći komarci. Kaže da su mediteranske zemlje posebno ugrožene, a to potvrđuju i izveštaji o broju zaraženih iz Italije i Grčke.

Pojašnjava da su u borbi sa groznicom Zapadnog Nila sve zemlje bile nemoćne. Čak i SAD kada su zaraženi komarci stigli u kontigentu istrošenih automobilskih guma iz Azije – bolest se brzo proširila. 

„Groznica Zapadnog Nila ne može da se iskoreni. Ono što možemo da uradimo je da smanjujemo broj komaraca u urbanim područjima prskanjem. Ako čovek ide u prirodu onda mora da se štiti. Individualna zaštita- repelenti, dugački rukavi, nogavice. Prskanje je moguće u urbanim sredinama i turističkim mestima. U ostalim područjima to se ne radi, jer bi to bio ekološki zločin, pobili bi sve insekte, ne bi bilo zaprašivanja, ne bi bilo voća, povrća“, objašnjava on.

Veliki broj obolelih od groznice Zapadnog Nila se mogao očekivati jer je ove godine bilo puno kiše. To je pogodovalo razmnožavanju komaraca. Legla su bila brojna. 

„Broj obolelih će i dalje rasti, jer se neki ljudi i sada zaražavaju, pa će tek da obole. Ići će obolevanje verovatno do druge polovine oktobra“, naveo je Radovanović.

Sterilni komarci

Osim zaprašivanja komaraca u urbanim sredinama i individualnih mera zaštite, sve se češće pominju sterilni komarci kao način borbe sa zaraženim komarcima.

„To jeste jedna od metoda. Sterilni mužjak se uzgaja u laboratoriji, pušta se u prirodu, oplodi ženku i nema ploda. To je dobra ideja koja postoji već nekoliko decenija, ali se ne koristi masovno u ovom delu Evrope. U nekim područjima Južne Amerike ta metoda suzbijanja komaraca dala je dobre rezultate“, pojasnio je prof. Radovanović.

Bolest kod većine zaraženih prođe neproimećeno, kod malog broja ljudi javljaju se simpromi poput gripa, a tek svaki 150 zaraženi dobije meningoencefalitis. 

Šta je groznica Zapadnog Nila

Groznica Zapadnog Nila je sezonsko oboljenje koje se prenosi ubodom zaraženog komarca. Glavni vektor, odnosno prenosilac virusa Zapadnog Nila je Culex pipiens, vrsta komarca koja je odomaćena i kod nas. Sezona transmisije virusa Zapadnog Nila u Srbiji uobičajeno traje od juna do novembra meseca.

Simptomi bolesti nastaju 3 do 14 dana nakon uboda zaraženog komarca. Kod oko 80 odsto zaraženih osoba infekcija protiče asimptomatski. Oko 20 odsto inficiranih osoba ima blagu kliničku sliku u vidu groznice, glavobolje, mučnine, povraćanja, ređe se javlja otok limfnih žlezda ili pojava ospe na koži grudi, leđa ili stomaka.Simptomi prolaze u toku nekoliko dana, a u retkim slučajevima mogu trajati i više nedelja.

Kod jednog obolelog na 150 inficiranih dolazi do razvoja teške kliničke slike sa znacima upale mozga (encefalitis) ili upale moždanica i kičmene moždine (meningitis), odnosno neuroinvazivnog oblika bolesti. Tada u kliničkoj slici, pored groznice i glavobolje, dolazi do pojave ukočenosti vrata, stupora, dezorijentacije, kome, tremora, konvulzija, mišićne slabosti i paralize. Ovi simptomi mogu da traju nekoliko nedelja, sa mogućim trajnim neurološkim oštećenjima.

U cilju smanjenja rizika od zaražavanja virusom Zapadnog Nila, preporučuje se primena mera lične zaštite od uboda komaraca: upotreba repelenata na otkrivenim delovima tela prilikom boravka na otvorenom, nošenje odeće dugih rukava i nogavica, svetle boje.

„Preporučljivo je da odeća bude komotna, jer komarci mogu da ubadaju kroz pripijenu odeću.
Izbegavanje boravka na otvorenom u periodu najintenzivnije aktivnosti komaraca – u sumrak i u zoru“, navedeno je na sajtu Batuta.

Važna je i upotreba zaštitne mreže protiv komaraca na prozorima, vratima i oko kreveta, izbegavanje područja sa velikim brojem insekata, kao što su šume i močvare.

Najmanje jednom nedeljno treba isprazniti vodu iz saksija za cveće, posuda za hranu i vodu za kućne ljubimce, iz kanti, buradi i limenki. Ukloniti odbačene gume i druge predmete koji mogu da prikupljaju vodu.

U Srbiji je do sada potvrđeno 69 slučajeva obolevanja od groznice Zapadnog Nila, koju prenose zaraženi komarci. Epidemiolozi kažu da je broj inficiranih osoba daleko veći, a da se lekaru javljaju samo pacijenti koji imaju komplikacije i koji su za bolničko lečenje.