U Srbiji od početka godine ubijeno najmanje sedam žena. Skoro svaki femicid je mogao biti sprečen
Podeli vest:
U Srbiji od početka godine ubijeno najmanje sedam žena, a tokom 2020. godine ubijeno je najmanje 28 žena u partnersko-porodičnom nasilju, iako precizan broj i karakteristike ovih ubistava nisu poznati. Femicid je najekstremnija manifestacija rodno zasnovanog nasilja prema ženama: ubistva žena koje vrše muškarci, motivisana mržnjom, prezirom i osećanjem vlasništva i nadmoći nad ženama, koji u krivičnom zakonodavstvu Republike Srbije nije inkriminisan kao posebno krivično delo.
Danas su predstavljeni rezultati istraživanja sudske prakse o femicidima i pokušajima femicida u Srbiji (2017-2019) sprovedenog u okviru projekta „Iskorenjivanje i sprečavanje femicida u Srbiji“ koji realizuju Ženski istraživački centar za edukaciju i komunikaciju, FemPlatz i Gender knowledge hub, uz podršku UN Women i Evropske unije. Rezultati pokazuju da:
- pokušaj femicida i femicid učinioci najčešće vrše prema svojim sadašnjim i bivšim suprugama, vanbračnim i emotivnim partnerkama. Skoro polovina učinilaca femicida bila su u bračnom/vanbračnom/partnerskom odnosu sa žrtvom. Visok je procenat femicida izvršen prema članovima porodice, posebno prema majkama (24,1%).
- Većina femicida i pokušaja femicida izvršena je u kući/stanu/dvorištu gde žena živi. To potvrđuje rezultate prethodnih istraživanja o nasilju prema ženama. Za žene je najmanje bezbedno i najmanje sigurno mesto njihov dom. Samo 28,7% slučajeva femicida učinjeno je na otvorenim i javnim prostorima.
Dominantni motivi za izvršenje femicida i pokušaja femicida bili su ljubomora, koja je nastala iz želje za isključivim posedovanjem partnerke, nemogućnosti kontrole njenog ponašanja i upravljanja njenim životom, kao i osveta zbog raskida emotivne veze i bračne/vanbračne zajednice, mržnja i netrpeljivost zbog neuzvraćene ljubavi.
O žrtvama pokušaja femicida ima veoma malo podataka u sudskim presudama, iako su saslušane kao svedokinje u postupku. O žrtvama femicida ima još manje podataka, najčešće su u pitanju podaci koje daje učinilac. Ti podaci uglavnom nisu objektivni, jer učinilac nastoji da opiše žrtvu i njeno ponašanje kao glavni faktor izvršenja femicida. Žrtve se opisuju kao „nevernice“, „alkoholičarke“, uvek spremne za svađu, osobe koje se nedolično ponašaju, napuštaju kuću, vređaju i slično, čime „izazivaju“ učinioca da mu „padne mrak na oči“. Čak i prilikom saslušanja članova porodice žrtava kao svedoka sud ne saznaje dovoljno o žrtvi i njenom životu pre nego što je ubijena. Stiče se utisak da se niko ne interesuje za žrtve kojih više nema, navodi prof. dr Nevena Petrušić, jedna od autorki istraživanja.
U većini slučajeva žrtve femicida i pokušaja femicida nisu se obraćale nadležnim državnim organima i ustanovama za pomoć i zaštitu od nasilja koje je postojalo pre izvršenja dela. Samo mali broj žrtava je prijavljivao nasilje, ali način reagovanja institucija sistema svedoči o njihovoj neefikasnosti i pokazatelj je nedelotvornosti sistema zaštite žena od partnerskog i porodičnog nasilja.
U strukturi izvršenih femicida preovlađuju krivična dela tzv. običnog ubistva (55,2%), a ista je situacija i sa pokušajima femicida, preovlađuju pokušaji tzv. običnog ubistva (69,7%). Sudovi često menjaju pravnu kvalifikaciju krivičnog dela iz optužnice od težeg ka lakšem, što dovodi do blažeg kažnjavanja, pri čemu ni praksa sudova u tumačenju propisa nije ujednačena.
Najvažniji zaključci istraživanja i današnje konferencije su da je neophodno 1) inkriminisati femicid kao posebno krivično delu u zakonodavstvu Republike Srbije; 2) ustanoviti sistem (opservatoriju) za praćenje i analizu femicida u Srbiji; 3) izmeniti postojeće protokole (opšti i posebne) i uključiti posebne delove koji će se u svakom protokolu odnositi na postupanje u vezi sa procenom rizika, prevencijom i zaštitom od femicida.
Najavljujemo da će organizacija FemPlatz, uz podršku UN Women i EU, od 15. maja 2021. godine početi realizaciju modela praćenja i analiziranja femicida u Albaniji i Crnoj Gori s obzirom na sličan politički, pravni i društveni kontekst kako bi radili na uspostavljanju regionalne opservatorije za praćenje femicida.
U Srbiji od početka godine ubijeno najmanje sedam žena, a tokom 2020. godine ubijeno je najmanje 28 žena u partnersko-porodičnom nasilju, iako precizan broj i karakteristike ovih ubistava nisu poznati. Femicid je najekstremnija manifestacija rodno zasnovanog nasilja prema ženama: ubistva žena koje vrše muškarci, motivisana mržnjom, prezirom i osećanjem vlasništva i nadmoći nad ženama, koji u krivičnom zakonodavstvu Republike Srbije nije inkriminisan kao posebno krivično delo
Podeli vest:
