Ambrozija – vodeći uzrok respiratornih alergijskih reakcija

Simptomi alergijskog rinitisa su najčešći u vreme cvetanja drveća u sezoni februar–april, cvetanja trava u sezoni maj–jul i cvetanja korova u sezoni avgust–novembar.

Alergijski rinitis je najznačajnija hronična, nezarazna respiratorna bolest današnjice, za koju se procenjuje da danas u svetu pati preko 500 miliona bolesnika, od kojih skoro polovinu čine deca i adolescenti. Karakterišu ga lako prepoznatljivi simptomi: učestalo kijanje u serijama koje je teško zaustaviti, obilna vodenasta sekrecija iz nozdrva, svrab i zapušenost nozdrva, svrab u grlu, nepcu, ušnim kanalima, a u većini slučajeva i svrab, suzenje i crvenilo u očima. Zbog ovakvih simptoma, često je neprepoznat i od strane samih lekara, dok je negativan uticaj na kvalitet života obolelih izuzetno veliki: ove osobe imaju poremećaj sna, pažnje, umorni su, malaksali, bezvoljni, izostaju sa posla, kod školske dece negativno utiče na pažnju i napredovanje u školi.

Uz velike troškove lečenja koje iziskuje, alergijski rinitis se svrstava ne samo u zdravstveni već i socijalni problem današnjice. Često je udružen sa drugim bolestima i ako se ne leči adekvatno, nosi rizik za prelazak u težu formu bolesti, kao i u bronhijalnu astmu, upozorili su juče lekari na skupu „U susret sezoni alergije na ambroziju”.

Profesor dr Vesna Tomić Spirić, rukovodilac Klinike za alergologiju i imunologiju UKCS, profesor dr Amarina Atanasković Marković, alergolog iz Univerzitetske dečje klinike u Tiršovoj, i docent dr Rajica Stošović, alergolog i klinički imunolog Klinike za alergologiju i imunologiju UKCS, objasnili su koje su trenutno smernice u svetu o dostupnim terapijskim modalitetima za lečenje alergija, objasnivši kada je važno da se pacijenti obrate lekarima za pomoć.

Glavni izazivači alergijskog rinitisa su alergeni poreklom iz polena (polen drveća, trava i korova) i kućne prašine (grinje, bubašvabe, plesni, buđ i epitel kućnih ljubimaca, psa i mačke). Simptomi alergijskog rinitisa su najčešće sezonskog karaktera i pojavljuju se u vreme cvetanja drveća u sezoni februar–april, cvetanja trava u sezoni maj–jul i cvetanja korova u sezoni avgust–novembar. Poslednjih godina registruje se stalni porast koncentracije alergogenog polena u vazduhu i sve duži period polenacije biljaka. Kod osoba alergičnih na alergene iz kućne prašine, simptomi su prisutni tokom cele godine. Krajem protekle decenije, registrovan je najveći porast učestalosti preosetljivosti na polen ambrozije, koja predstavlja vodeći uzrok respiratornih alergijskih reakcija, čiji simptomi su najizraženiji tokom kasnog leta i početkom jeseni. Ambrozija spada u biološki agresivnu i u svetu široko rasprostranjenu korovsku biljku sa izrazito alergogenim polenom. U Evropi najugroženije su Mađarska, Slovačka, ali i zemlje Balkana, gde Srbija nažalost zauzima neslavnu vodeću poziciju. Zrna polena se vetrom lakom prenose i u regije gde nema ove biljke, a tokom sezone cvetanja jedna biljka može da oslobodi i do milijardu zrna polena. Osim simptoma alergije, dobar deo ovih bolesnika, naročito dece, ispoljava i simptome ,,oralnog alergijskog sindroma” koji se manifestuje svrabom i peckanjem u ustima, stezanjem u grlu i neretko oticanjem usana, mučninom, povraćanjem, crvenilom po telu, pa i gušenjem nakon konzumiranja svežeg voća i povrća, tokom sezone polenacije ambrozije. Alergijski rinitis uzrokovan polenom ambrozije u pedijatrijskoj populaciji naročito povećava rizik za razvoj bronhijalne astme. Široka rasprostranjenost, produžena sezona polenacije, sa visokom koncentracijom u vazduhu izrazito alergogenog polena, razlog su da je ambrozija danas dospela na listu najopasnijeg aero-zagađivača sa nesagledivim posledicama na zdravlje stanovništva. Oslanjajući se na opšte prihvaćene vodiče, tj. smernice, borba protiv alergijskih bolesti disajnih puteva se danas zasniva na: prevenciji izlaganja uzročnim alergenima odgovornim za nastanak bolesti, primeni savremene farmakološke terapije, primeni alergenske imunoterapije (AIT) i neprestanoj edukaciji bolesnika.

Moderna farmakološka terapija je ograničena na kontrolu simptoma alergijskih bolesti disajnih puteva, dok alergenska imunoterapija danas predstavlja jedinu terapijsku strategiju za lečenje alergijskih bolesti disajnih puteva koja ima kauzalni efekat, odnosno deluje na samog uzročnika i zato ima sposobnost da menja imunski odgovor koji je u osnovi alergijskih bolesti, a samim tim ima sposobnost da menja i prirodni tok same bolesti. Osnovni cilj lečenja alergijskog rinitisa je kontrola simptoma bolesti, poboljšanje kvaliteta života obolelih, ali i smanjenje rizika i sprečavanje progresije alergijskog rinitisa u bronhijalnu astmu.

Simptomi alergijskog rinitisa su najčešći u vreme cvetanja drveća u sezoni februar–april, cvetanja trava u sezoni maj–jul i cvetanja korova u sezoni avgust–novembar.