PANČEVO: Vajfertova zadužbina u novom ruhu

Rekonstruisana Crkva kapela Svete Ane, koju je najpoznatiji Pančevac posvetio svojoj majci, a podigao za zlatnu svadbu sa suprugom Marijom, ponovo je bogoslužni prostor i mesto sabiranja vernika.

„Crkvi Svete Ane vraća se izvorna, prvobitna funkcija, bogoslužbenog prostora, uz lepu baštu za okupljanja, pa i raznovrsne programe. Ovde se opet održavaju mise, a ako neko želi ovde da krsti dete ili da se venča, i to će moći. Obnovljena crkva će uticati i na sabiranje venika, kojih je nažalost mnogo manje nego ranije, ali mi smo im uvek tu na raspolaganju. Ova rekonstrukcija je za katoličke vernike divan podstrek”, kaže za „Politiku” Laslo Đuriš, župnik Rimokatoličke župe Sveti Karlo Boromejski u Pančevu, nakon što je zablistala obnovljena katolička Crkva Svete Ane, zadužbina najpoznatijeg Pančevca Đorđa Vajferta.

Prvi počasni građanin varoši na Tamišu, industrijalac i dobrotvor, zgradu je podigao svojim novcem, i uz pomoć ovdašnjih graditelja i majstora, kao porodičnu zadužbinu i posvetio je svojoj majci Ani. No, kapela je i spomen na grandioznu zlatnu svadbu – pola veka zajedničkog života, koju su bračni par Đorđe i Marija proslavili 1923. godine. Do skora zapušteni objekat, teško je, donedavno, mogao da dočara taj veliki društveni događaj, kada su supružnicima čestitke stizale od najuglednijih ljudi, pa i od samog kralja Aleksandra i srpskog patrijarha. Vek od tada, nakon tek nekoliko manjih građevinskih intervencija, crkva danas blista punim sjajem.

„Rekonstruisan je ceo objekat, nakon što je pre nekoliko godina usled jakog nevremena ozbiljnije oštećen. Revitalizovan je i eksterijer, sanirani i restaurirani svi elementi bogate plastike. S obzirom na to, da je zgrada pod zaštitom, korišćeni su materijali i tehnike tako da se zadrži autentični izgled. Obnovljene su i sve instalacije, a rađeni su glavni brod i zvonik. Ovaj zahtevan posao delom je olakšalo što su vitraži očuvani, kao i klupe, ali i devet ari placa, koje tek treba reorganizovati”, objašnjava arhitekta Zorica Grujić, vođa projekta rekonstrukcije.

Još pre više od tri decenije radilo se na enterijeru i fasadi kapele, 2007. godine je presečena vlaga, a pre pet sanirana oštećenja krovne konstrukcije. Posao oko restauracije načeo je i sam Zavod za zaštitu spomenika kulture u Pančevu, sanacijom tek jednog od dva kipa anđela na ulaznom portalu crkve, ali se na tome stalo. Sami vernici župe pokušali su da objekat osposobe za liturgijske aktivnosti, no nekada bleštavo bela fasada je ostala gotovo sljuštena, ograda sa monogramima prvog počasnog građanina Pančeva, pa i čitava građevina, koju su Vajfertovi ostavili na staranje gradu, zarasla je u korov. Crkva je uglavnom bila zaključana, te su tako van dometa javnosti ostali i izuzetni vitraži, bronzani reljef sa portretima Vajferovih roditelja Ignaca i Ane, dok je netragom nestala i monumentalna oltarska slika sa predstavom Svete Ane i Bogorodice sa Hristom. Ovo delo Uroša Predića, prijatelja i portretiste porodice, krasila je crkvu sve do 80-ih prošlog veka, kada je iščupana iz rama i po nekim pričama završila na starom pančevačkom buvljaku.

 Ušuškanu u senci borova, kapelu krasi mešavina stilova, najviše duh secesije naročito njeno pročelje, zvonik i razuđenu krovnu površinu, dok lepi vitraži imaju elemente vizantijske arhitekture. Na istočnoj strani, uz trem je zvonik kvadratne osnove, zapadna fasada je naglašena tremom. Njegove neogotske svodove nose četiri zidana stupca, a deo ulaznog trema završava se sa dve simetrično postavljene figure anđela.

Rekonstrukcija Crkve kapele Svete Ane u Pančevu, bisera arhitekture, građene ispred svog vremena, finansirala je Zrenjaninska biskupija i Rimokatolička župa Sveti Karlo Boromejski u Pančevu.

Rekonstruisana Crkva kapela Svete Ane, koju je najpoznatiji Pančevac posvetio svojoj majci, a podigao za zlatnu svadbu sa suprugom Marijom, ponovo je bogoslužni prostor i mesto sabiranja vernika.