Pirotehnika uzrokuje povrede, stres i patnju – Najugroženiji su deca, stariji i životinje

Buka koja nastaje usled njihove upotrebe izaziva uznemirenost kod posebno osetljivih grupa stanovništva – beba, male dece, starijih i bolesnih osoba, a iznenadni šok ili trauma usled intenzivnog zvuka mogu čak predstavljati i životnu opasnost.

Osim što mogu izazvati teške povrede i trajne posledice, eksplozije i jaka buka narušavaju mir i bezbednost u zajednici.

Povrede i zdravstvene posledice najčešće kod dece i mladih

Prema podacima Gradskog zavoda za javno zdravlje Beograd, nepravilna upotreba petardi i vatrometa najviše ugrožava dečake uzrasta od 10 do 14 godina, dok su mladi od 20 do 24 godine najčešći posetioci urgentnih službi. Više od polovine povreda izazvanih pirotehnikom su opekotine najizloženijih delova tela, poput lica, prstiju i šaka. Povrede očiju su takođe učestale i uključuju opekotine rožnjače i mehanička oštećenja, koja mogu dovesti do delimičnog ili potpunog gubitka vida.

Buka koju proizvode pirotehnička sredstva često premašuje 150 decibela, što izaziva oštećenja sluha različitog stepena, uključujući pucanje bubne opne i trajni gubitak sluha. Eksplozivno dejstvo može dovesti i do amputacija prstiju, što ostavlja trajne posledice po život povređenih.

Posebno ugrožena deca sa autizmom

Buka i nepredvidivost zvukova pirotehničkih sredstava posebno teško pogađaju decu sa autizmom. Ona reaguju vrlo burno na stresore iz okoline, dok roditeljima često nedostaju načini da ih smire. Najčešći simptom je ekstremna osetljivost na zvuke – čak i svakodnevni zvukovi mogu izazvati intenzivan bol, vrištanje ili napade anksioznosti.

Zvuk petardi i vatrometa doživljavaju kao napad, a nepredvidive situacije im izazivaju dugotrajan stres i anksioznost koja može trajati satima.

Životinje u velikom strahu i opasnosti

Pirotehnička sredstva negativno utiču i na divlje i na domaće životinje. Intenzivni i iznenadni zvuci izazivaju panične reakcije kod pasa, mačaka i ptica, dok divlje životinje često pokušavaju da pobegnu od izvora buke, što dovodi do povreda, dezorijentacije ili napuštanja staništa.

Kod kućnih ljubimaca, poput pasa i mačaka, stres izazvan pirotehnikom može uzrokovati srčane udare, povrede tokom bekstva ili čak smrt. S obzirom na to da su njihova čula znatno razvijenija od ljudskih, ovi zvuci kod njih izazivaju ekstreman strah i stres koji ostavlja trajne posledice na njihovo zdravlje i ponašanje.

Zakonske mere i kazne

MUP podseća da je nepropisna upotreba pirotehničkih sredstava zakonom kažnjiva. U poslednje tri godine zabeleženo je 118 prekršaja narušavanja javnog reda i mira, dok su kazne za nepropisnu upotrebu od 50.000 do 100.000 dinara. U periodu od 2021. do 2023. godine prijavljeno je 50 povreda, od čega je 14 dece i 12 maloletnika pretrpelo ozbiljne posledice, uključujući opekotine i gubitak vida.

Takođe, Zakonom je zabranjena prodaja pirotehničkih sredstava mlađima od 18 godina.