Veliki broj radnika u Srbiji jedva spaja kraj s krajem, a kada pomisle koliko će novca imati kada budu u penziji u još većem su problemu, s obzirom na to da većina najstarjijih građana naše zemlje ima minorna primanja. Naime, ako je neko tokom čitavog radnog veka zarađivao 40.000 dinara, u „trećem dobu“ primaće tek oko 23.600 mesečno, a oni građani koji maštaju o penziji koja prelazi 50.000, moraju da se postaraju da zarađuju 90.000 svakog meseca tokom istog perioda.
Prosečna penzija u Srbiji iznosi svega oko 30.000 dinara, dok je najmanja oko 20.600.
Prosečna i minimalna plata su, s druge strane, više, te iznose 84.227, odnosno 40.000 dinara, što znači da se veliki deo zarade “izgubi” kada se radnici penzionišu.
Naravno, visina penzije zavisi od plate koju je budući penzioner primao tokom radnog veka, odnosno visina uplaćenih doprinosaza penzijsko i invalidsko osigurnaje.
Takođe, kolika će penzija biti zavisi i od dužine radnog staža, kao i toga da li je penzija prevremena ili invalidska.
Kako se računa iznos penzije?
Za izračunavanje penzije koristi se posebna i ne tako jednostavna formula, a visina primanja koju primaju sprski penzioneri jednaka je proizvodu ličnog i opšteg boda.
Da bi se izračunao lični bod, potrebno je prvo izračunati lični koeficijent, do kojeg se dolazi kada se svaka godišnja zarada podeli sa prosečnom republičkom platom, za svaku godinu radnog staža ponaosob, a nakon toga se zbir dobijenih iznosa množi sa godinama staža.
Za period od 1970. do 2002. godine računa se zarada u neto, a od 2003. u bruto iznosu.
Nakon tako izračutanog ličnog boda, potrebno ga je pomnožiti sa opštim bodom, koji za 2023. godinu iznosi 1.111,25 dinara.
Ženama se staž uvećava za šest odsto, a maksimalni staž koji može da se koristi u obračunu penzije je 45 godina.
Kada je u pitanju obračun prevremene starosne penzije, postupak je isti, ali se trajno umanjuje za 0,34 odsto za svaki mesec ranijeg odlaska u penziju, do maksimalnog umanjenja od 20,4 odsto.
Kao i starosna, isto se računa i invalidska, ali se prilikom obračuna ona uvećava i za dodatni staž koji zavisi od navršenih godina života i pola osigurnika.
Ako je invalidnost prouzrokovana povredom na radu ili profesionalnom bolešću, poput gubtika sluha usled rada na gradilištu ili respiratornih bolesti kojima su izloženi rudari i zdravstveni radnici, onda se penzija obračunava prema stažu od 40 godina.
Porodična penzija se određuje na osnovu visine penzije umrlog osiguranika, te ako zaradu nasleđuje jedan član porodice, primaće 70 odsto punog iznosa mesečno, dva člana ukupno 80, tri – 90 i četiri i više članova 100 odsto.
Kolika će vam biti penzija?
Prema računici Fiskalnog saveta, ako bi se sutra penzionisao radnik koji je tokom 40 godina staža radio samo za minimalac, koji se početkom godine “popeo” na oko 40.000 dinara, imao bi mesečna primanja od tek 23.596.
Radnik koji je tokom svog radnog veka zarađivao 50.000 dinara svakog meseca, primao bi 29.495 dinara. Penziju koja prelazi 30.000 dinara mogao bi da očekuje samo radnik koji je tokom 40 godina zarađivao 55.000. On bi, naime, svakog meseca primao penziju od 32.444 dinara.
Građani koji su radili za 70.000 i 75.000 dinara svakog meseca tokom 40 godina, mogli bi da očekuju penzije od 41.292, odnosno 44.242 dinara.
Da se sutra penzioniše, tek radnik koji je tokom 40 godina zarađivao 90.000 svakog meseca, imao bi penziju veću od 50.000, tačnije 53.090 dinara.
Do penzije veće od 100.000 dinara može da “dogura” samo onaj radnik koji je zarađivao platu od 180.000. On će u tom slučaju, kao penzioner, primati 106.180 dinara.
Ako je penzija manja od minimalne penzija koja je određena zakonom, što je oko 20.000 dinara, određuje se najniži iznos koji zavisi od kategorije osiguranika, a određuje se prema nesvršenom stažu osiguranja.
Veliki broj radnika u Srbiji jedva spaja kraj s krajem, a kada pomisle koliko će novca imati kada budu u penziji u još većem su problemu, s obzirom na to da većina najstarjijih građana naše zemlje ima minorna primanja. Naime, ako je neko tokom čitavog radnog veka zarađivao 40.000 dinara, u „trećem dobu“ primaće tek oko 23.600 mesečno, a oni građani koji maštaju o penziji koja prelazi 50.000, moraju da se postaraju da zarađuju 90.000 svakog meseca tokom istog perioda.