Dvorci južnog Banata

Ko su bili ljudi koji su gradili dvorce? Velikaši i vojvode koji su želeli da svoje bogatstvo ulože u građevine u kojima će uživati, a ujedno i biti zaklonjeni od li, kojim su svoju privatnost štitili od drugih, a ujedno su isticali pripadnost višem staležu.

Svaki dvorac je imao salon, ogledno dobro oko parka i divan park pored dvorca, potom ledaru, staklenike, trideset do četrdeset ljudi koji su opsluživali dvorac.

Dvorac Bisingen, Vlajkovac 

Nalazi se u selu Vlajkovac pored samog puta, ne možete ga promašiti. Na nekih je 10km vožnje od Vršca. 

Jako je lep, ali nažalost mnogo ruiniran. Nadala sam se da je u boljem stanju, ali jedan deo krova je urušen, pa ako se i odlučite za obilazak, preporučujem da ne ulazite unutar dvorca.

Sagrađen je kao miraz, te je ženidbom pripao austrougarskom grofu Bisingenu koji je ovde živeo sa porodicom do Drugog svetskog rata, kada im je dvorac oduzet.

Dvorac pripada tipu poljskog dvorca, građen je kao slobodan objekat okružen parkom.

Najprepoznatljivija je kupola sa ljiljanima, gromobranom i mestom na kojem je stajao grb porodice Bisingen-Nipenburg. Oko dvorca se nalazio park, koji je nekada bio ograđen i koji je imao veštačko jezero sa fontanom i skulpturom u sredini, potok i mostiće.Čini mi se da je deo parka oduzet, a pored dvorca je i škola, verovatno sagrađena na imanju koje je pripadalo Bisingenovima. Na imanju su se nalazili još i kuća za biroše, porodična grobnica i kapela porodice Bisingen-Nipenburg.

Prema podacima, početkom ovog veka vlasnica dvorca je imala biblioteku od nekoliko hiljada tomova knjiga, stari nameštaj,kao i vredne predmete primenjene umetnosti. 

Dva dvorca porodice Lazarević 

Dvorce su sagradili članovi porodice Lazarević, koji su poreklom iz Srbije.1841. god dobili su plemićku titulu, te grade dva dvorca i park.

Zapravo, Golub ,glava porodice Lazarević,  je sin Karađorđevog vojvode- popa Luke Lazarevića koji je podigao ustanak u šabačkoj nahiji.On od austrijske carske komore kupuje selo Veliko Središte i zemlju oko njega, da bi na tom zemljištu započeo građenje dvorca.

Stariji dvorac je u duhu klasicizma, sa visokim pročeljem sa dorskim stubovima i trouglastim zabatnim zidom i u njemu je danas škola, te je jedan od očuvanijih dvoraca Banata, a drugi je u eklektičkom stilu, sa neogotskim elementima i on je u stanju propadnja. 

Dvorac Damaskin

Osnivač sela Hajdučica- Ištvan Damaskin je krajem 19. veka , svoje imanje zajedno sa dvorcem, parkom, vinogradom, voćnjakom i šumom prodao za 960.000 zlatnika porodici Dunđerski. Lazar Dunđerski ga je poklonio  u miraz svojoj ćerki Olgi. 

Današnji izgled je rezultat prepravki i adaptacija poslednjih vlasnika porodice Dunđerski. Zgrada dvorca je smeštena u prostranom parku na kilometar udaljenosti od puta za Vršac.

Danas je u privatnom posedu, pa je zahvaljujući tome u dobrom stanju. Jedino što je park sa posebinim rastinjem nedovoljno negovan, pa na ulazu u njega stoji tabla: ,,Molimo vas ne ulazite kada duva vetar“.

Dvorac Jagodić

Ako ste gledali istoimenu seriju, verovatno znate za porodicu Jagodić. 

Dvorac se nalazi u Starom Lecu i u privatnom je vlasništvu, te je jedan od bolje očuvanih dvoraca.Oko njega je negovan park po uzoru na francuski vrt sa rundelima oivičenim šišmirom i ružičnjakom, a iza dvorca po uzoru na engleski park koji je prelazio u šumu.

Podignut je 1835. godine za porodicu Petra Jagodića. Jagodići su bili istaknuti članovi Matice srpske i uticajna porodica u Vojvodini.

Nakon Drugog svetskog rata u zgradi se nalazilo Poljoprivredno društveno preduzeće, a 2007. godine započeto je renoviranje i dvorac je danas otvoren za posetioce i održavanje raznih vrsta proslava.

Dvorac Kapetanovo 

Prema predanju, dvorac Kapetanovo u Starom Lecu podigao je vlastelin Bela Botka. Kažu da je voleo kocku i žene, pa je zbog ljubavi prema kocki, izgubio dvorac. Zbog nesreće i neprihvatanja, njegova žena se popela na jednu od kula, polila se benzinom i zapalila. Otada njen duh luta oko ovog dvorca.

Dvorac je dobio naziv Kapetanovo, po kasnijem vlasniku koji ga je kupio i u čijem je vlasništvu bio do nacionalzacije. Sada je u privatnom vlasništvu.

Dvorac Daneijel

Dvorac u Konaku izgradio je baron Ladislav Daniel 1898. godine. Uz glavnu zgradu za stanovanje veleposednika, izgrađena je još jedna skromnija zgrada za stanovanje biroša i sluga, a nešto udaljeniji su ostali ekonomski objekti, konjušnica, štale i sl. Dvorac okružuje park koji se prostire na nekoliko hektara sa retkim stablima raznih egzotičnih vrsta, ali je danas jako zapušten.

Dvorci Danijel

Zovu se isto kao i prethodni dvorac.

Oba dvorca izgradili su članovi jermenske veleposedničke porodice Danijel kao i gore pomenuti dvorac i nalaze se u centru sela Stari Lec, jedan pored drugog. 

Veliki dvorac izgradio je 1890. godine grof Pal Danijel, kasnije veliki župan Tamiške županije. Mali dvorac je pripadao Emi Danijel rođaki grofa Pal Danijela i izgrađen je u drugoj polovini 19. veka.

Ko su bili ljudi koji su gradili dvorce? Velikaši i vojvode koji su želeli da svoje bogatstvo ulože u građevine u kojima će uživati, a ujedno i biti zaklonjeni od li, kojim su svoju privatnost štitili od drugih, a ujedno su isticali pripadnost višem staležu.