Od gripa do HPV – Kakav je obuhvat vakcinacije u Južnobanatskom okrugu?

Centar za prevenciju i kontrolu bolesti Zavoda za javno zdravlje Pančevo, zajedno sa koordinatorima imunizacije i saradnicima iz mreže osam domova zdravlja, dve opšte bolnice i tri specijalne bolnice, kao i prethodnih godina, realizovaće timsku aktivnost kroz reviziju vakcinalnih kartona. Cilj je očuvanje kontinuiteta u sprovođenju nacionalnih programa imunizacije, koji predstavlja prioritet i ne sme biti ugrožen.

Imunizacija je jedna od najuspešnijih javnozdravstvenih inicijativa. Njom se sprečavaju bolesti, komplikacije i smrtni ishodi izazvani vakcinama preventabilnim oboljenjima, među kojima su dečja paraliza, difterija, tetanus, veliki kašalj, hepatitis B, morbili, zaušci, rubeola, pojedine vrste zapaljenja pluća, prolivi izazvani rotavirusom, kao i rak grlića materice. Zahvaljujući imunizaciji iskorenjene su velike boginje, a značajno se doprinosi i iskorenjivanju dečje paralize.

Zavod za javno zdravlje Pančevo navodi da obuhvat imunizacije na teritoriji Južnobanatskog okruga u 2024. godini za većinu vakcina prelazi 95%. Ipak, izuzeci se beleže kod sledećih vakcina:

DTaP-IPV-Hib (prva revakcinacija) – obuhvat iznosi 88,97%;

MMR vakcina (u drugoj godini života) – obuhvat je 82,90%, što predstavlja porast u odnosu na prethodnu godinu, kada je iznosio 79,33%;

Hepatitis B vakcina (u prvoj godini života) – obuhvat je 94,02%, u blagom padu u odnosu na prošlu godinu kada je iznosio 94,49%;

Pneumokokna konjugovana vakcina – osnovna vakcinacija ima obuhvat od 91,09%, što je nešto niže u odnosu na isti period prethodne godine (91,46%);

Revakcinacija pneumokoknom vakcinom – obuhvat je 93,60%, što je povećanje u odnosu na isti period prošle godine (90,69%), ali još uvek ispod ciljanih 95%.

U Južnobanatskom okrugu, tokom 2024. godine, postignut je sledeći obuhvat vakcinacije protiv vakcinabilnih bolesti:

DTaP-IPV-Hib vakcinacija: ukupni obuhvat iznosi 94,56%. Ispod ciljanih 95% obuhvat su ostvarili:

Dom zdravlja Kovin – 90,84%

Dom zdravlja Pančevo – 91,98%

Revakcinacija u 2. godini života (DTaP-IPV-Hib): ukupni obuhvat je 88,97%. Ispod cilja od 95% bili su:

DZ Alibunar – 90,91%

DZ Kovin – 82,28%

DZ Pančevo – 81,78%

DTaP-IPV revakcinacija u 7. godini života (uvedena 2022. godine): obuhvat je 95,94%. Ispod 95% obuhvata su ostali:

DZ Kovin – 93,57%

DZ Pančevo – 93,60%

dT revakcinacija u 14. godini života: obuhvat na nivou okruga iznosi 96,95%, dok ciljani obuhvat nije ostvaren u:

DZ Kovin – 94,28%

Obuhvat MMR vakcinacijom (vakcina protiv malih boginja, zaušaka i rubele):

U 2. godini života obuhvat iznosi 82,90%.

Ciljani obuhvat od preko 95% postignut je samo u:

DZ Kovačica – 100%

DZ Plandište – 96,67%

DZ Opovo – 95,05%

Ostali domovi zdravlja nisu dostigli cilj:

DZ Kovin – 46,90%

DZ Pančevo – 79,79%

DZ Alibunar, Bela Crkva i Vršac – obuhvat iznad 92%, ali ispod 95%.

U 7. godini života obuhvat u Južnobanatskom okrugu iznosi 96,95%. Svi domovi zdravlja ostvarili su obuhvat veći od 95%, osim:

DZ Kovin – 94,28%

U poslednjem mesecu trudnoće tokom 2024. godine na prisustvo HBsAg antigena testirano je 25,42% trudnica (472 od ukupno 1.857). Nije zabeležen nijedan pozitivan nalaz, isto kao i tokom 2023. godine.

Prema dostavljenim izveštajima, testiranje trudnica iz Opšte bolnice Pančevo vršeno je u Zavodu za javno zdravlje Pančevo. Sa druge strane, trudnice iz Opšte bolnice Vršac, najverovatnije zbog udaljenosti (Vršac–Pančevo), testiraju se u privatnim laboratorijama, za šta nisu dostupni podaci.

I tokom 2024. godine sprovođena je vakcinacija protiv virusnog hepatitisa B (VHB).

Preekspoziciona vakcinacija obuhvatila je 93 izložena lica, i to:

87,09% štićenika ustanova za osobe ometene u razvoju (81 osoba),

9,67% lica u ustanovama za izvršenje krivičnih sankcija (9 osoba),

3,22% intravenoznih narkomana (3 osobe).

Postekspoziciona vakcinacija sprovedena je kod 12 lica, od kojih je:

83,33% osoba vakcinisano zbog profesionalne izloženosti (akcident) – 10 osoba,

16,66% novorođenčadi majki koje su HBsAg pozitivne – 2 novorođenčeta.

Vakcinacija lica u posebnom riziku obuhvatila je ukupno 39 osoba, i to:

64,10% osoba na dijalizi (25),

28,20% osoba sa insulin-zavisnim dijabetesom (11),

5,12% osoba sa hemofilijom i drugim bolestima (2),

2,56% lica koja su kandidati za transplantaciju (1).

U toku 2024. godine, protiv virusnog hepatitisa B vakcinisano je ukupno 67 zdravstvenih radnika.

Kao i prethodne godine, ni u 2024. godini nije zabeležena nijedna prijava pneumonije izazvane bakterijom Haemophilus influenzae tip b, što predstavlja kontinuirani trend u petogodišnjem proseku posmatranja. Obuhvat vakcinacije DTaP-IPV-HiB vakcinom iznosi 94,56%, dok je obuhvat revakcinacije u drugoj godini života 88,97%.

Imunizacija protiv oboljenja izazvanih Streptococcus pneumoniae (pneumokoka) uvedena je 2018. godine, i sprovodi se primenom pneumokokne konjugovane vakcine u tri doze. U 2024. godini, obuhvat sa dve doze iznosi 91,09%, a revakcinacija u drugoj godini života dostigla je 93,60%.

Ukupno je protiv sezonskog gripa za sezonu 2024/25 vakcinisano 13.719 lica. Preostalo je 1.540 doza vakcine koje nisu iskorišćene.

Tokom virusološkog nadzora u sezoni 2023/24, potvrđena je infekcija virusom gripa tipa B kod 14 pacijenata, dok je infekcija virusom gripa tipa A potvrđena kod 297 pacijenata.

Organizovana je i sprovedena dopunska preporučena imunizacija vakcinom HPV Gardasil 9, započeta 2022. godine, a nastavljena i tokom 2024. godine. Na teritoriji Južnobanatskog okruga do 31.12.2024. godine ukupno je aplikovano 3.641 doza ove vakcine, i to za oba pola.

Za uzrast od 9 do 14 godina dato je 932 prve doze, i 799 druge doze. Za uzrast stariji od 15 godina dato je 709 prvih doza, 650 drugih, i 551 treća doza.

Područje Južnobanatskog okruga, kao i čitava teritorija Vojvodine, karakteriše se endemičnom epizootijom besnila kod divljih životinja, pretežno lisica, a ređe i kod domaćih (mačaka i pasa). Međutim, od 2010. do 2024. godine na teritoriji Južnobanatskog okruga nije potvrđen nijedan slučaj besnila kod životinja, a poslednjih decenija nije zabeležen nijedan slučaj obolevanja kod ljudi.